Akciğer Kanserinde Erken Teşhisin Önemi

Türk Akciğer Kanseri Derneği (TAKD) ve Türk Göğüs Cerrahisi Derneği'nin (TGCD) birlikte Antalya’da düzenlediği "6. Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi"nde açıklamalarda bulunan Türk Akciğer Kanseri Derneği Başkanı Doç. Dr. Ufuk Yılmaz, Akciğer kanserinin dünyada en sık görülen kanser türlerinden birisi olduğunu belirterek sözlerine şöyle devam etti:

“Akciğer kanseri ülkemizde erkeklerde birinci sırada, fakat gelişmiş ülkelere bakacak olursak orada akciğer kanseri artık erkeklerde ikinci sıraya düştü. Prostat kanseri birinci sıraya çıktı.

Şu an vakalarımızın yüzde 80-85’i erken dönemde değil. Bu durum, yaklaşık yüzde 15’i erken dönemde teşhis ettiğimizi gösteriyor. Erken dönem olarak tanımladığımız hastalık evresi, birinci ve ikinci dönem olarak tanımladığımız evredir. Evrelere göre yaşam süresi fark ediyor mu, evet fark ediyor. Erken evre olarak tanımladığımızda birinci evre döneminde ameliyat edilebilen hastalarda beş yıllık yaşam süresi yüzde 70’lerde olduğunu söyleyebiliriz.

Kimi vakalarda bu oran yüzde 80’e çıkar kimi vakalarda yüzde 60’a iner. Evre 2 olarak tanımladığımızda başarılı bir şekilde ameliyat edilebilirse ve ilave diğer tedavileri de yanına ekleyecek olabilirsek beş yıllık yaşam sürelerinin yüzde 50-yüzde 60 seviyelerine düştüğü görülüyor. Evre 3’e geldiğimizde ise bunu üçe ayırıyoruz ama ortalama olarak o grupta da beş yıllık yaşam sürelerinin yüzde 25’lerde olduğundan söz edebiliriz.

Evre 4’e geldiğimizde ise beş yıllık yaşam sürelerinin yüzde 5’lerin altına düştüğünü biliyoruz. Demek ki bu sonuçlar bize şunu gösteriyor. Akciğer kanserini mutlaka erken evrede yakalamamız ve yakalayabilecek tetkik, yöntemlerini bulmamız gerekiyor ve bunları uygulayabilmemiz gerekiyor.”

"AKCİĞER KANSERİNİN EN BÜYÜK NEDENİ SİGARA"

Akciğer kanserinin en büyük nedeni sigara olduğunu ancak diğer faktörlerin de göz ardı edilmemesine dikkat çeken Doç. Dr. Yılmaz şunları söyledi:
“Türkiye’de sigara ile mücadele 2008 yılında başladı. Aslında başarılı bir şekilde devam ediyor. 2008’den 2014’e kadar sigara içenlerin oranlarında yüzde 4’lük bir azalma sağladı.

Yüzde 31’lerden yüzde 27’lere düştü. Tabi ki gönül ister ki daha fazla olsun, fakat şu tehlike devam ediyor; 18 yaşından önce sigara ile tanışma oranı hala yüzde ellinin üzerinde. 15-19 yaş arasında yüzde elli sekiz gibi bir oranda ilk sigara ile tanışma başlıyor, bu değişmesi gereken bir durum. Tabi ki sigara dışında başka nedenlerde var, ki bu önemli bir konu haline geldi.

Yüzde on gibi bir bölümü kapsasa da özellikleri farklı olduğu için önemsiyoruz. ‘İkinci el sigara içimi’ diye tabir ettiğimiz bir durum var, bu da pasif içicilik. Ayrıca, çevresel duman maruziyeti, radon gazlarına maruziyet gibi etkenler de var.”

SAĞLIK BAKANLIĞI’NA ERKEN TANI İÇİN TARAMA PROGRAMI SUNDUK

Doç. Dr. Yılmaz, Akciğer kanserine çok ileri evrede teşhis koyabildiklerini, ancak başarılı olabilmek için erken tanının çok önemli olduğunu ifade ederek şöyle konuştu:

“Yaklaşık 3-4 yıldır düşük doz bilgisayarlı tomografi ile akciğer kanserine erken tanı koyalım ve ölümleri azaltalım diye tartışıyorduk. ABD bunu uygulamaya başladı. Özel sigorta programları, bunun geri ödemesini de kabul ediyor. Ancak, ülkemizde 2 yıl önce bir düşük dozlu bilgisayarlı tomografi ile yüksek risk grubunda tarama programını ülkemizde pilot proje olarak başlayalım diye Sağlık Bakanlığı ile görüşmüş, hatta bir destek de almıştık, ama o desteği hala alamadığımızı belirtmek istiyorum. Ancak Bakanlığın ileriye dönük projeleri arasında erken tanı için bilgisayarlı tomografi ile tarama programının proje maddelerin arasında olduğunu yeniden gördük, bu da bizi umutlandırdı" diye konuştu.

ELEKTRONİK SİGARA DA ZARARLI

“Türkiye son 15-20 yılda gittikçe artan tütün kontrolü çalışmaları ile dünyada en etkili tütün kontrolü uygulayan ülkelerden birisi haline gelmiştir” diye belirten Doç. Dr. Yılmaz şunları söyledi:

"Ülkemizde tütün mücadelesi arttıkça ortaya çıkan potansiyele de bağlı olarak kanıta dayalı olmayan birçok yöntem çıkmıştır. Bunlardan birisi de elektronik sigaradır. Dünyanın birçok ülkesinde iyi bir şey mi kötü bir şey mi olduğu tartışılmakta olup tüm kesimlerde bölünmeler vardır.

Bazı tiryakiler için sigarayı azaltma veya tamamen kurtulmalarını sağlayan çok yararlı neredeyse şükredilecek ürünler olarak kabul edilebilmektedir,  ancak yeni sunulan bir çalışmada elektronik sigaradaki buharı, solunum yollarının iç epitel hücrelerinde kanserde görülen genetik değişikliklere benzer mutasyonlara, genetik değişikliklere neden olduğu gösterildi. Elektronik sigaranın müsaade edilen ülkelerde, örneğin ABD'de yasaklanması yönünde bir uyarı oldu. Küçüklere satılması da yasaklandı. Bizim ülkemizde yasak ama çeşitli yollardan ülkemize giriyor bu ürünler. ”

AKCİĞER KANSERİYLE İLGİLİ DOĞRU SANILAN YANLIŞLAR

Akciğer kanseri ile ilgili olarak toplumda oluşan bazı algılar bilimsel gerçek ile örtüşmemektedir. Bilimsel doğrunun henüz netleşmediği ve İletişimin sağlıklı olmadığı dönemlerde halk arasında dilden dile dolaşarak oluşan bazı yanlış bilgi ve algıları değiştirmek gerekmektedir. Bu yanlış algıların sayısını arttırmak mümkün olabilir.

İşte bazı doğru bilinen yanlışlar:

Yanlış -  Akciğer kanserine bıçak değince dağılır.
Doğru - Akciğer kanseri uygun hastalarda ameliyat ile tamamen tedavi edilebilir.

Yanlış -  Kan testlerinin normal çıkması kişinin kanser olmadığını gösterir.
Doğru - Akciğer kanserinde kan testleri normal olabilir.

Yanlış -  Akciğer kanseri parça alındıktan sonra yayılır.
Doğru - Uygun şekilde parça alındığında kanserin yayılma tehlikesi yoktur.

Yanlış -  Akciğer kanseri önlenemez bir hastalıktır.
Doğru - Akciğer kanseri önlenebilir bir hastalıktır.

Yanlış -  Tüm akciğer kanserleri aynıdır.
Doğru - Hayır, aynı değildir. Mutasyona göre kanserin büyümesi, yayılması, tedaviye direnci farklıdır.

Yanlış -  Sigara akciğer kanserinin tek nedenidir.
Doğru - Sigara akciğer kanserinin tek nedeni değildir ancak en büyük nedenidir.

Yanlış -  Sigarayı bırakma akciğer kanseri riskini azaltmaz.
Doğru - Sigarayı bırakma, akciğer kanserinden ölüm riskini kesinlikle azaltır.

Yanlış -  Akciğer kanseri aniden gelişir.
Doğru - İlk akciğer kanseri hücresinden teşhise kadar 8-10 yıl geçebilir.

Yanlış -  Akciğer grafisi normal ise, kanser yoktur.
Doğru - Akciğer grafisi bazı kanserleri saptayamayabilir.

Yanlış-   İleri dönem akciğer kanserinde kemoterapi yararsızdır.
Doğru - İleri dönem akciğer kanserinde kemoterapi yaşam süresini uzatır.

Yanlış-   Kemoterapinin yan etkileri fazladır.
Doğru - Modern ilaçlar ile kemoterapi, hayat kalitesini düzeltir.

Yanlış -  Akciğer kanserli hasta et ve şekerli ürünleri tüketmemelidir.
Doğru - Akciğer kanserli hasta, dengeli bir şekilde et ve şekerli gıda tüketebilir.

Yanlış -  Akciğer kanserli hasta sigara içmeye devam edebilir.
Doğru - Sigara içmeye devam eden akciğer kanserli hastaların yaşam süresi kısalır.

Yanlış -  Işın ve ilaç tedavisi sırasında sigara ve alkol içebilirsiniz.
Doğru - Sigara ve alkol tedavinin etkinliğini azaltır, yan etkileri artırır.

Yanlış -  Işın tedavisi ağrılıdır.
Doğru - Işın tedavisi ağrıyı artırmaz.

Yanlış -  Işın tedavisinden kişi çevreye radyasyon yayar.
Doğru - Işın tedavisinde kişi çevreye radyasyon yaymaz.

Yanlış -  Işın tedaviniz devam ettiği sürece yıkanmanız sakıncalıdır.
Doğru - Işın tedavisi aldığınız bölgelere sabun sürmeden, ovalamadan, ılık suyla duş alabilirsiniz.