Alerjik Rinit

Burun akıntısı, hapşırma ve burun tıkanıklığı soğuk algınlığının sık görülen belirtileridir. Bu belirtilerin hepsi ya da her biri alerjik rinit, nonallerjik rinit, nazal poliplerde görülebilir.

SİNÜSLERİNİZ

Sinüsler kafatasında burnunuza doğru ilerleyen boşluklardır. Sinüsler burnunuzu döşeyen membranla örtülüdür.
Normal olarak sinüsler hergün yarım –bir litre arası sekresyon yaparlar. Oluşan bu mukus burna geçerek burundaki kir ve mikropları temizlerler. Süpürme hareketi önce burna,sonra arkaya boğaza doğrudur. Bu sekresyon yutulur ve mide asidi tatafından harap edilir.

Alerji ve hava kirliliği nedeniyle tahriş olan burunda membranlar şişer ve normalden daha fazla mukus üretmeye başlarlar. Bu mukus alarjen ya da tahriş edici diğer maddeyi yıkayıp atmayı amaçlar, boğaza doğru akar ve “postnasal akıntı=geniz akıntısı” olarak tanımlanır.

ALERJİK RİNİT

* Gözlerde, burunda, boğazda kaşıntı
* Burun tıkanıklığı
* Kulakta dolgunluk hissi
* Göz yaşarması
* Hapşırma
* Öksürük
* Burun akıntısı yakınmaları ile birlikte görülür.

Alerjik rinit yıl boyunca ya da belli sezonlarda olabilir. Yıl boyunca olan alerjilerin nedenleri ev hayvanları, ev tozlarıdır.
Mevsimsel alerjik rinitler; baharda ağaç polenlerinden, yaz mevsiminde çim polenlerine bağlı ortaya çıkabilir.

NONALERJİK RİNİT

Alerjik rinitle aynı belirtilerle ortaya çıkmasına rağmen alerji ya da sinüs problemleri nedeniyle ortaya çıkar. Belirtiler daha kroniktir ve uzun yıllardır mevcuttur. Ancak kış mevsiminde hastalık kötüleşir. Nonalerjik rinitin nedeni tam olarak bilinmiyor.

Hapşırma, burun tıkanıklığı ve akıntısı kesin bir sebebe bağlı olmadan ortaya çıkar. Belirtiler güçlü kokular, sigara dumanı, her çeşit toz ile ortaya çıkar. Alkollü içeceklerde nasal dolgunluğa sebep olur.

Bazı insanlarda belirtiler ısı ve rüzgarla değişebilir. Vücut ısısndaki değişiklikler dahi belirtileri başlatabilir. Nonallerjik rinitli insanlar yataktan çıktıklarında ve ayaklarını soğuk zemine bastıklarında hapşırma ya da burun doluluğu oluşabilir. Sabahları kalktıklarında belirtiler daha kötüleşebilir. Şiddetli olgularda tat ve koku duyusu kaybolabilir. Nonallerjik rinitin bir tipi de hamilelik sırasında oluşan burun doluluğudur, genellikle doğumdan sonra düzelir.

NAZAL POLİPLER

Burundaki küçük, selim (kanser olmayan) tümörler zaman zaman burun akıntısı ve tıkanıklığına sebep olabilir. Nazal polip burun içini tamamen kapatacak kadar büyük olabilir. Polip sinüsün boşalmasını bozarsa iltihaba sebep olabilir. Nadiren şiddetli enfeksiyon ve büyük polipler burun ve sinüsleri kuşatan kemik dokuyu eritebilir.

SİNÜZİT

Aşağıdaki belirtilerin herhangi iki tanesi varsa bir sinüs enfeksiyonu geçiriyor olabilirsiniz.

* Sarı-yeşil burun akıntısı
* Yüz ve sinüs bölgesinde ağrı
* Diş ağrısı
* Öksürük
* Baş ağrısı

Şu durumlarda acil olarak hekime başvurun: Bir sinüzit hikayesi var ve belirtiler yeniden başlamışsa ve 39 dereceden fazla atelş varsa.

ALERJİ TESTLERİ

Cilt testleri: Alerji cilt testleri allerji nedenini bulmada yardımcı olabilir. Cilt testleri kol ya da sırta strach ya da prick metodlarıyla ya da cilt içine yapılır. Strach ya da iğne testinde alerji yapan maddenin bir damlası cilde uygulanır. Cilt içine yapılan metodda az miktar allerjen cilde enjekte edilir. Cilt testi alerjenlerin çoğu için güvenlidir ve 20-30 dakikada sonuca gidilir. Antihistamik ve antidepresan ilaçlar test yapılmadan önce kesilmelidir. Bazı antihistaminikler (astemizol ya da hismanal) cilt testini haftalarca etkileyebilir. Sigara dumanı için allerji testi faydalı değildir çünkü sigara dumanı alerjen değil tahriş edicidir.

RAST

Alerjiler radioallergosorbent denilen bir kan testiyle de tanınabilir (RAST). RAST cilt testine benzer sonuçlar verir. Ancak çok pahalıdır ve bazı allerjenler tanınamayabilir ve sonuca varmak uzun süre alabilir. RAST cilt testi yapılamadığı durumlarda kullanılabilir. Cilt testi yapılmasına izin vermeyecek bir cilt hastalığı bulunduğunda ya da cilt testini etkilecek herhangi bir ilaç alındığında. Cilt testi ve RAST sizin hikayenizi bilen ve alerji tanı ve tedavisinde deneyimli bir hekim tarfından değerlendirilir.

ALERJİK RİNİT NEDENLERİNDEN KAÇININ

Alerjik rinit tedavisinin en etkili yollarından biri sebep olan alerjenlerden kaçınmaktır. Örneğin kedi, köpek alerjiniz varsa bu hayvanları evden uzaklaştırıp, evi tamamıyla temizlediğinizde belirtilerde beligin bir düzelme görürsünüz. Ev hayvanınızı bırakmak istemiyorsanız her hafta yıkamanız gerekir. Ya da mümkün olduğu kadar dışarıda tutmak, yatağa ya da yatak odasına girmelerine izin vermemek gerekir. Hayvan alerjiniz varsa hayvan tüylerinden yapılan mobilya ya da halı almamalısınız.

Mevsimsel alerjik rinitiniz varsa alerji mevsiminde bölgeyi terketmek faydalı alabilir. Havadaki polenlere alerjiniz varsa  evde, işte ve arabada air-condition kullanınız. Kapı ve pencereleri kapalı tutunuz.

TAHRİŞ EDİCİ MADDELERDEN UZAK DURUN

Herhangi bir tip rinitiniz varsa burnunuzu, akciğerinizi rahatsız eden toz duman, ısı değişikliği gibi durumlardan kaçınınız

* Hobileriniz ya da evde kullandığınız değişik maddelerin burun probleminizi başlatıp başlatmadığınan emin olun. Boya kokuları, odun tozları, boya çıkarıcılar, deterjanlar, yumuşatıcılar ve bunlar gibi diğer maddeler alerjik problemi artırabilirler.

* Ev yapımında kullanılan maddeler alerjik ve nonallerjik rinitinizi başlatabilirler.

* Tozlu işlerden kaçının ya da maske kullanın.

* Bütün duman çeşitlerinden kaçının; sigara dumanı, yanan herhangi bir maddenin dumanı, odun dumanı gibi. Sigara içmeyin ve sigara içilen ortamlardan uzak durun. Dumanın her çeşidi gözleri, burnu ve bronşları rahatsız eder. Tütün dumanı burun ve bronşların mukus temizleme yeteneklerini azaltır. Herhangi bir burun rahatsızlığınız varsa çevrenizdekilere bulunduğunuz ortamda sigara içmemelerini söyleyiniz.

* Sık burun çekme, sümkürme, boğaz temizlemeden kaçınınız. Bu tip hareketler burun ve boğaz membranlarını tahriş ederler.

Doç. Dr. Dilaver Özturan
ME-Dİ KBB Merkezi Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı
www.dilaverozturan.com