Hepatit B, C ve D Tedavisinde İnterferonlar

Hangi viral hepatitlerde, hangi hastalara interferon tedavisi verilir? Depresyon tedavisi görmek ya da alkol kullanımı iğne tedavisine engel teşkil eder mi? İnterferonların yan etkileri nelerdir? İnterferonlar nerede, nasıl saklanmalı, vücudun hangi bölgelerine uygulanmalı?

İstanbul Tıp Fakültesi Gastroenteroloji- Hepatoloji Bilim Dalı öğretim üyesi ve Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Sabahattin Kaymakoğlu Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler… Sarılık ile Hepatit Aynı Şey mi?” isimli kitapta merak edilen bu tür soruların yanıtlarını veriyor. Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin’in uzman 15 hekimle viral hepatitlerle yaptığı söyleşilerden oluşan kitap, Hepatit A, B, C, D ve E hastaları ve hasta yakınları için adeta bir rehber niteliği taşıyor. İşte, kitapta viral hepatitlerde interferon (iğne) tedavisi konusunda bazı sorular ve yanıtları:

.İnterferon tedavisi nedir? Günümüzde hangi viral hepatitlerde interferon tedavisi uygulanır?
“İnterferonlar, vücudun bağışıklık sistemi elemanları tarafından üretilen, organizmanın değişik mikroorganizmaları yenmek için kullandığı moleküllerdir. Etkileri anlaşılınca bunların sentetik olarak üretilip kronik viral hepatitlerde vücuda verilmesi gündeme gelmiştir. Bugün Kronik B Hepatiti, Kronik C Hepatiti ve Kronik Delta Hepatiti’nde interferon tedavisinin yeri vardır.

İlk olarak Hepatit B virüsünde uygulanan interferon tedavilerine Türkiye’de 1992 yılında başlandı. İnterferonlar Hepatit C tedavisinde ise 1994 yılından bu yana kullanılıyor.

İnterferon tedavisi bazı sıkıntıları olan bir tedavidir. Aslında baktığınızda her ilaç yan etki yapabilir. Her ilacın faydasının yanı sıra zararı da olabilir. Bu açıdan bakıldığında interferon tedavisi kronik viral hepatitlerde seçilmiş vakalarda etkilidir. Ama yan etkileri olduğunu göz ardı etmemek lazım.

Günümüzde kronik B Hepatitinde her 100 vakadan ancak 20’sinde interferon tedavisi tercih edilir. Ama C Hepatiti’nde ve Delta Hepatiti’nde interferonlar temel ilaçtır. Tedavi gerektiğinde mutlaka kullanılmaları gerekir.”

HEPATİT B’DE İĞNE TEDAVİSİNİN YERİ

. İnterferon tedavisinin her 100 Hepatit hastasından 20’sine verilebildiğini belirttiniz. Hastalarda interferon kullanımına neye göre karar veriyorsunuz?
“Yan etkileri olduğu için interferon tedavisi için öncelikle genç hastalar tercih edilir. Gençlerin ilacın yan etkilerine tahammülü, toleransı ve direnci yüksektir. Hastalara interferona bağlı olarak görülebilecek yan etkilerden bahsedilir. Bunlarla karşılaşmaya hazır olup olmadığı sorulur. Hasta kabul ederse, interferona başlanır.

Kişinin hastalığı ve virüsü ile ilgili özellikler de ilaç seçiminde etkilidir. Hastalığın siroz evresinde olmaması gerekir. Karaciğerinin sentetik fonsiyonları iyi olan hastalar interferon için tercih edilir. Hepatit B virüsünün çok fazla ürememesi de önemli bir kriterdir.

Bunu belirlemek amacıyla hastaya HBV DNA testi yapılır. HBV DNA miktarı virüsün çok ya da az ürediğini gösterir. HBVDNA titresi 7 logun üzerindeyse ki, bu yaklaşık olarak 10 milyon kopyaya tekabül eder; o zaman bu hastalar interferon tedavisi adayı değillerdir. Virüsün miktarı 10 milyon kopyanın altında olması Hepatit B virüsünün az ürediğini gösterir. Böyle bir sonuç interferon tedavisine başlanabileceğini gösterir.

Tedavi kararında etkili olan bir başka nokta ise, interferonun işe yarayabilmesi için vücudun, organizmanın virüse tepkili olmasıdır. Bunu saptamak için de karaciğer enzimlerine bakılır ve karaciğer biyopsisi yapılır. Eğer, karaciğer enzimleri en az iki katın üzerinde yüksekse, biyopsisinde de belirgin bir histolojik aktivite var ise bu hastalarda interferon seçilebilir.

Günümüzde Kronik B hepatitinde interferonları haftada bir cilt altına enjeksiyonla 48 hafta süreyle uyguluyoruz.”

.İnterferon tedavisi gören bir hasta ne sıklıkla doktor kontrolüne gitmelidir?Hastanın hekimiyle iletişiminin tedavinin başarısındaki önemi nedir?
“İnterferon tedavisi gören hastaların ayda bir hekimine gitmesi gerekir. Aylık düzenli kontroller sırasında rutin kan sayımlarına bakılır, böbrek fonksiyonları izlenir. Ayrıca hastalara 3-4 ayda bir tiroid testleri yapılır. Elbette tedavinin etkili olup olmadığını gösteren virolojik parametreler de belirli aralarla tekrarlanır.”

. Tıpta interferon tedavisiyle ilgili ne gibi gelişmeler var?
“Yeni gelişmeler sayesinde artık interferon iğnelerinin 15 günde bir yapılması mümkün olacak. İlaçların etkinlik yönünden ilave bir avantajı yok sadece tedavide enjeksiyon aralığı genişliyor.”

TEDAVİDEKİ YANLIŞLAR

. İnterferon tedavisiyle ilgili doğru bilinen yanlışlardan bahsetmek mümkün mü?
“İnterferon tedavisiyle ilgili hastaların en büyük yanlışı iğneyi kalçadan yaptırmak. İnterferon tedavisinde derin adale içine enjeksiyon uygulamalarının etkili olması beklenmez.

Bir de bazı hastalar interferon iğnelerini uygulamayı unutabiliyorlar. İnterferonların saklama koşularını bilmeyen ya da dikkat etmeyen hastalarımız da var. İğnelerin + 4 derecede saklanması gerekiyor. Bu açıdan buzdolabının kapağında ilaç gözünde muhafaza edilmeleri uygundur. İnterferonlar uzun süre olmamak kaydıyla serin bir odada muhafaza edilebilir.”

TEDAVİDEKİ YANLIŞLAR!

. Biraz da halk arasında yaygın olan hepatitle ilgili bilim dışındaki sözde tedavilere değinelim ve 21. yüzyıl Türkiye’si için sağlıkta bir utanç tablosu olan uygulamalardan bahsedelim, yanlışlara dikkat çekelim. İşte bunlardan biri “zehri jiletle akıtma” diye bilinen uygulama…

“Viral hepatitlerle ilgili halk arasındaki rastladığımız en büyük yanlışlardan biri bu maalesef ki… Hepatit hastaları jiletle ya alınlarını çizdiriyorlar ya da dillerinin altını kanatıyorlar. Dilin altını çizdirip oradan kan akıtıldığı zaman sarılığın geçmesi mümkün değil. Bu uygulamanın anlamı kendi kendine zarar vermek.

Ayrıca dili ya da alını çizip kan akıtmak için kullanılan jilet, bıçak gibi kesici, delici aletlerle  Hepatit B, C ve D virüsleri bulaşabilir. Örneğin Hepatit B’li bir kişiye Delta Hepatiti geçebilir. Ya da AIDS bulaşabilir. İyileşmek umuduyla böyle zararlı yöntemlere başvuran hepatitli hastalarda çok tehlikeli hastalıklar gelişebileceğini unutmamak gerekir.”

. Hepatite çare diye tanıtılan pek çok bitkisel karışım, çay ya da ilaç var. Hepatitli hastaların bu tür yöntemlere çare diye başvurması ne gibi sonuçlar doğurabilir?
“Karaciğer hastalıklarındaki tedavilerin başarısı bazen sınırlı kalabiliyor. Dolayısıyla insanlar arayış içerisine girebiliyor. Burada genellikle başvurulan bitkisel tedaviler oluyor.

Bitkisel ürün deyince bilimsel bir çalışmanın olmadığı durumlardan bahsediyoruz. Viral hepatitlerin tedavisinde tıpta kullanılan ve biz hekimlerin önerdiği ilaçların olmadığı bir alan bu. ‘Karaciğer hastasıydım bana bir karışım içirdiler, üç gün sonra sarılık oldum’ ‘Karnım su topladı, şuurum kapandı’ diyerek gelen çok hasta oluyor. Bu nedenle insanların genelde yemediği, tüketmediği, kullanmadığı, ismini duymadığı şeyleri yiyip içmelerinin zararlı sonuçları olabileceğinin unutulmaması lazım.

Karaciğer metabolizmanın temel organıdır. Yediğimiz içtiğimiz her şey karaciğerde metabolize edilir. Ağız yoluyla aldığınız her türlü besin, ilaç karaciğere zarar verebilir.

Halk arasında ‘Karaciğere faydalıdır, hepatitlerde iyi gelir’ diye enginar, ısırgan otu ve çörek otu gibi bitkiler yaygın olarak kullanılıyor. Bunlar pratikte zararını çok bilmediğimiz ancak hepimizin az ya da çok tükettiği bitkilerdir. Karaciğere iyi geldiklerine dair hiçbir bilimsel çalışma yoktur. Ayrıca bunlar dışında içerikleri bilinmeyen pek çok bitkisel destek de var. Bazen ilginç şeyler de öğreniyoruz. Hepatit B’ye iyi geliyor diye ticareti yapılan bazı bitkisel içerikli karışımlara, bir antiviral ilaç da ekleniyormuş.

Maalesef, bazı hastalar bizi de yanıltıyor. Bitkisel tedavi uyguladıklarını saklıyorlar. Viral hepatit teşhisi konan tüm hastalara hekimlerine danışmadan bitkisel içerikli çay, ilaç gibi hiçbir şeyi almamalarını öneriyorum.”
Sağlık Adası yayınlarından çıkan “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” isimli kitapta, ayrıca Hepatit B, C, D enfeksiyonlarında interferon yani iğne tedavisi konularında aşağıdaki soruların yanıtlarını da bulabilirsiniz. Hepatitli hastalar ve hasta yakınları için bir başucu rehberi olan kitap, kitapevlerinin yanısıra, zincir marketlerde de satışa sunulmaktadır. Kitabı ayrıca online kitapçılardan da temin etmek mümkün.

İNTERFERONLARLA İLGİLİ MERAK EDİLENLER
.  Hepatit C’de interferonlar ne tür durumlarda kullanılıyor?

. D hepatitinde iğne tedavisinin yani interferonların yeri nedir?

. Viral hepatitlerde interferon iğneleri vücudun hangi bölgelerine yapılabilir?

. Hepatitli hastalar interferon iğnelerini kendilerine yapabilirler mi?

. İnterferon iğnesi yapıldıktan sonra ağrı ya da kanama oluyor mu?

. İnterferon tedavisi Hepatit B, C ve D’si olan her hastaya uygulanabilir mi? İnterferonların kullanılmaması gereken hastalar var mı?

.İnterferonlara bağlı olarak hangi yan etkiler ortaya çıkabilir?

.İnterferon tedavisi gören bir kadın hamile kalabilir mi?

. Hepatit B tedavisi ne kadar sürüyor?

. İnterferon tedavisini unutan bir hepatitli hasta ne yapmalı? İğnenin bir kere unutulması tedavinin başarısını nasıl etkiler?

. İnterferon tedavisi gören hastalar alkol alabilir mi? Beslenme konusunda dikkat edilmesi gerekenler var mı?

. İnterferon kullanan viral hepatitli bir hastanın aynı zamanda hipertansiyon, diyabet gibi kronik bir başka hastalığı olduğunu varsayalım. Hastaların içtiği tansiyon ya da şeker ilaçları interferon tedavisini nasıl etkiler?

.İnterferon tedavisinin yan etkisine bağlı olarak dökülen saçlar yeniden çıkıyor mu?

Kaynak:
Kitap ismi: “Sorular ve  Yanıtlarla Hepatitler…. Sarılık ile Hepatit Aynı Şey mi?”
Yazar: Esra Kazancıbaşı Öztekin
Yayınevi: Sağlık Adası