Osteoporozun (Kemik Erimesi) Belirtileri Neler?

Yapılan araştırmalar, 50 yaşından sonra kadınlarda üçte bir, erkeklerde ise dörtte bir oranında, osteoporoza yani halk arasındaki söylemiyle kemik erimesine bağlı sorunlar yaşandığını ortaya koyuyor. Kemik yoğunluğu ve kalitesinde azalma sonucu kırık riskinin artması olarak tanımlanan kemik erimesi, farklı riskler barındırabiliyor. En çok görüldüğü yerler ise omurga (bel, sırt), kalça ve el bileği olarak sıralanıyor. 

Sık görülen bir hastalık olmasına karşın çoğu zaman geç teşhis edilen bir rahatsızlık olan kemik erimesi “sessiz hırsız” olarak da adlandırılıyor. Bunun nedeni ise bel/sırt ağrıları ya da boy kısalması dışında, kırık oluşana kadar genellikle herhangi bir belirtinin görülmemesi. 

Kemik sağlığının önemi konusundaki farkındalığı artırmayı amaçlayan Amgen Türkiye çalışanları hem 5 Kasım Pazar günü gerçekleşen 45. İstanbul Maratonu’nda adımlarını kemik sağlığı farkındalığı için attı hem de 20 Ekim Dünya Osteoporoz Günü kapsamında İstanbul’da bir etkinlik düzenledi. “Güçlü Kemikler için Harekete Geçiyoruz!” teması ile Bebek Parkı’nda düzenlenen etkinlikte Amgen Türkiye ve İstanbullular, spor eğitmeni eşliğinde kemik sağlığını güçlendirecek egzersizler yaptı.

Farkındalık etkinliklerine katılım sağlayan Türkiye Osteoporoz Derneği Başkanı Prof. Dr. Şansın Tüzün: “Bu sene de kemik sağlığım aklımda diyoruz ve güçlü kemikler için harekete geçiyoruz. 50 yaşın üzerindeki herkesin kırık ile ilgili risk altında olup olmadığını anlaması için osteoporoz risk testini çözmesini öneriyoruz.” dedi.

OSTEOPOROZUN (KEMİK ERİMESİ) BELİRTİLERİ NELER?

Bireyler, kemik erimesi yaşayıp yaşamadıklarını diğer hastalıklardan farklı olarak çeşitli fiziksel değişimlerle de ölçebiliyor. Bunlar arasında boyda 4 santimetreden fazla kısalma, kamburluk, ani ve şiddetli bel veya sırt ağrısı ile omurga, kalça, el bileği ve diğer kemiklerde görülen kırıklar öne çıkıyor.

Aile geçmişinde olup olmaması da kemik erimesinin oluşma olasılığını etkileyen faktörler arasında bulunuyor.  40 yaşından sonra çarpma, burkulma gibi basit travmalara bağlı kırık yaşanması şeklinde sıralanıyor. Ayrıca şeker hastalığı, üç aydan fazla steroid (kortizon ve türevleri) tedavisi, meme veya prostat kanseri tedavisi, çölyak veya inflamatuvar bağırsak hastalığı da belirtiler arasında bulunuyor. Kadınlarda düşük östrojen, erkeklerde ise düşük testosteron düzeyleri ile sigara ve aşırı alkol kullanımı da riski yükseltiyor.

AMGEN TÜRKİYE, ‘DİKKAT KIRILABİLİR’ KAMPANYASI İLE KEMİK SAĞLIĞINA DİKKAT ÇEKİYOR 

Günümüz modern yaşamının insanları daha hareketsiz kılmasının kemik sağlığını olumsuz etkilediğine dikkat çeken Amgen Türkiye Genel Müdürü Güldem Berkman, kemik erimesine karşı bilinci artırmak için başlattıkları “Dikkat Kırılabilir” kampanyası ile bu alanda ciddi bir farkındalık oluşturduklarına dikkat çekiyor. Kemik erimesinin önüne geçerek kemik sağlığını ve buna paralel yaşam kalitesini iyileştirmenin mümkün olduğunu vurgulayan Berkman, Amgen Türkiye olarak 2021 yılında yaptırdıkları ve 300 kadını kapsayan ‘Birlikte Güçlüyüz Kadın Sağlığı Araştırması’nın bulgularına dikkat çekiyor. Berkman, Türkiye’de kadınların %94’ünün bağımsız kalabilme konusunda kemik sağlığının önemli bir rol oynadığını kabul ettiğini, bununla birlikte her iki kadından birinin bu konuda endişe duymadığını ve kemik sağlığı konusunda doktoru ile konuşmadığını belirtiyor. “Araştırmanın bulgularına göre bir kırılmayı takiben hastaların %40’ı bağımsız yürüyemiyor ve %80’i araba kullanmak, market alışverişi gibi günlük aktivitelerde zorlanıyor.” diyen Berkman, kalça kırığı vaka sayısının 2035 yılında 64 bine ulaşmasının beklendiğini, bunun ise 2009 yılına kıyasla yüzde 166’lık bir artış olduğuna dikkat çekiyor. Araştırmaya göre, kalça kırığı geçiren bireyler, takip eden ilk yıl içerisinde yüzde 80 oranında günlük yaşamda kısıtlanma, yüzde 60 oranında bakım gereksinimi içerisine giriyor. Tek başına yürüyememe sorunu yüzde 40 iken, yüzde 27 oranında bakımevi gereksinimi doğuyor. Kalça kırığı sonrası ilk yıl içine can kaybı ise yüzde 21 gibi oldukça yüksek bir oranda. 

Berkman, bu kapsamda kemik erimesine yönelik sorunların yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkilediğine işaret ediyor. Bu kapsamda 2023 yılı başında hem kadınlara hem de erkeklere yönelik “Dikkat Kırılabilir” kampanyasını başlattıklarını ifade ediyor. 

Kampanyanın, dikkatkirilabilir.com adresindeki bir internet sitesi ve sosyal medya hesaplarıyla şekillendirildiğini kaydeden Berkman, kampanyanın önemli bir farkındalık oluşturduğunu dile getiriyor.

“DİKKAT KIRILABİLİR” KAMPANYASI TOPLUM SAĞLIĞINI GÜÇLENDİRİYOR

Dünyanın önde gelen biyoteknoloji şirketlerinden Amgen, kemik sağlığı dahil pek çok alanda insan yaşamını iyileştiren tedaviler geliştiriyor. Çeşitli farkındalık kampanyaları ile çözüm sunduğu hastalıklara yönelik bilinci yükseltmeyi hedefleyen Amgen Türkiye tarafından başlatılan “Dikkat Kırılabilir” kampanyası ise kemik sağlığı hakkında bilgi edinmek ve kendisinde kemik erimesi vb. sorunlar olup olmadığını öğrenmek isteyenler tarafından yoğun ilgi görüyor. Sitede kemik erimesi, kemik erimesini önlemeye yönelik beslenme tavsiyeleri ile egzersiz önerileri ve düşme nedeniyle etkisi artabilecek kemik erimesi sorunlarına yönelik önlemler yer alıyor. Sitede ayrıca, kemik erimesi potansiyeline sahip olunup olunmadığını tespit etmeye yönelik bir test de yer alıyor.

KEMİK SAĞLIĞINI GÜÇLENDİRMEK MÜMKÜN

Kemik erimesinin oluşma nedenleri arasında aile geçmişi dahil çeşitli faktörler olmakla birlikte önüne geçebilmek mümkün. “Dikkat Kırılabilir” kampanyası ile düzenli olarak paylaşılan içerikler, bu kapsamda bireylere rehberlik ediyor. Sunulan tavsiyeler arasında öne çıkan bazı başlıklar ise şu şekilde sıralanıyor:

• Düzenli egzersiz: Yürümek ve çeşitli aerobik aktiviteler hem kalp hem de kemik sağlığını korumada önemli bir etkiye sahip. Denge ve koordinasyonu düzeltmeye de yardımcı olan bu egzersizler dışında zıplama, merdiven inip çıkma ve step yapma gibi egzersizler kemik yoğunluğunu artırarak kemik sağlığını korumaya yardımcı oluyor. Dünya Osteoporoz Vakfı’na göre, fiziksel olarak aktif olan kişiler, yaşıtlarına göre daha az kalça kırığı yaşıyor.  Türkiye Osteoporoz Derneği tarafından gerçekleştirilen Türkiye Kalça Kırığı İnsidansı ve Osteoporoz Prevalansı araştırması da bu bulguları destekliyor. 
• Doğru beslenme: Kalsiyum yönünden zengin sağlıklı bir beslenme düzeni kemik sağlığını korumaya yardımcı oluyor. K vitaminin önemli olduğu kemik sağlığını korumak için bu vitaminin alınabileceği yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak, lahana, karaciğer, bazı fermente peynirler ile kuru meyveler gibi gıdaların alınması kemik sağlığını korumaya yardımcı oluyor. Magnezyum seviyesini korumak da kemik sağlığı için önemli bir konu. Yeşil sebzeler, baklagiller, kabuklu yemişler, tam tahıllı ürünler, balık ve kuru meyveler magnezyum alımını kolaylaştırıyor. 
• Güneşten yeterince faydalanma: Yeterli miktarda güneş ışığı almak, vücudumuzdaki D vitamini seviyesini artırarak kemiklerin güçlenmesine yardımcı oluyor. Bunun hem yaz hem de kışın yapılması etkiyi olumlu anlamda yükseltiyor.
• Sessiz hırsızı evinizden uzak tutun: Sessiz hırsız, yani kemik erimesi evdeyken her an ortaya çıkabiliyor. Düşmelerin önüne geçmek için, ev içinde yürürken ayağınızın takılabileceği nesneleri kaldırmak veya aydınlatmanın yetersiz olduğu alanlarda iyileştirme yapmak fayda sağlıyor.