6 Soruda Aşılarla İlgili Yanlış Bilinenler

Aşılar bağışıklık sistemini zayıflatır mı? Aşılar alerji yapar mı? Çocuklara çok fazla mı aşı uygulanmaktadır? Grip aşısı olunca gribe yakalanılır mı? Aşılar kısırlık yapar mı? Canlı virüs aşıları tehlikeli midir? Gelişmekte Olan Ülkeler Aşı Bilimsel Danışmanı Prof. Dr. Selim Badur, aşılarla ilgili yanlış bilinenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

YANLIŞ 1:

“AŞI YERİNE DOĞAL YOLLARDAN BAĞIŞIKLIK KAZANMALI”

Doğal yollardan da bağışıklık kazanılır ve bu bağışıklık çok da güçlü olur. Ancak doğal yollardan bulaşıcı hastalık etkenleriyle temas eden çocukların bir kısmında ölümden başlayıp ciddi sorunlara kadar çok ağır komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Örneğin kızamık ya da hepatitler gibi bir dizi viral ya da bakteriyel hastalıklara yakalanıldığında her zaman bunlar atlatılıp iyileşilemez. Bir Hepatit B virüsüyle temastan sonra 10 kişiden biri bu virüsü vücudundan atamıyor ve yaşam boyu Hepatit B virüsü taşıyıcısı oluyor. İleride bu kişilerde siroz ya da karaciğer kanseri gibi tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle aşılanarak bir savunma kazanmak her zaman çok daha akılcı bir yol olacaktır.

YANLIŞ 2:

“ÇOCUKLARA ÇOK FAZLA AŞI UYGULANIYOR”

Çocuklara uygulanan aşı sayısının her geçen yıl gittikçe arttığı, çocukların çok fazla aşı ile bağışıklandıkları ve bunun tehlikeli bir durum arz edip etmeyeceği kuşkusu vardır. Ancak, örneğin 1980’li yıllarda çeşitli ülkelerde ortalama 7 hastalığa karşı çocuklar bağışıklanırdı ve bu 7 aşının içinde 3 bin kadar yabancı madde bulunurdu. Buna karşılık 2010’lu yıllara gelindiğin 7 yerine 13 hastalığa karşı çocuklar aşılanmaktadır. Ama bu 13 aşının içindeki yabancı protein miktarı 3 bin değil 125’e düştü. Çünkü teknolojinin gelişmesine paralel olarak aşılar da saflaştırıldı. Bu nedenle, aşı sayısının artması daha fazla yabancı maddenin çocuklara verilmesi anlamına gelmez.

YANLIŞ 3:

“AŞILAR BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ZAYIFLATIR, ALERJİ YAPAR”

İmmün sistem denilen savunma sistemimiz ne kadar fazla mikroorganizmayla ya da yabancıyla karşılaşırsa karşılaşsın onların hepsine güçlü bir şekilde yanıt vermeye hazırdır. Ona göre donanımı vardır. Bu nedenle, aşılar bağışıklık sistemini güçlendirir demek belki mümkündür ama zayıflatır demenin bilimsel olarak hiçbir gerekçesi yoktur. Alerji konusuna gelince; bazı aşıların içindeki çeşitli koruyucular bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara yol açabilirler. Ama buna karşı da önlemler alınmıştır ve bu tip alerji sorunu olanlara bu söz konusu maddeleri içermeyen aşılar uygulanarak bu sorunun da üstesinden gelinmiştir.

YANLIŞ 4 ve YANLIŞ 5:

“GRİP AŞISI OLDUM, GRİBE YAKALANDIM”

“CANLI VİRÜS AŞILARI TEHLİKELİDİR”

Özellikle ülkemizdeki grip aşıları ölü aşılardır; canlı mikroorganizma içermezler. Bu nedenle grip aşısının gribe yol açması söz konusu olamaz. Bunun başka nedenleri vardır. Grip aşısı olduktan hemen sonra koruma başlamadığı için geçen süre zarfında grip virüsü ile temas edilirse gribe ya da gribe benzer belirtileri olan soğuk algınlığı, nezle gibi birtakım solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanılabilir. Bir de canlı aşılar vardır. Canlı aşılardan sadece grip için değil, kızamık, tüberküloz gibi birçok başka enfeksiyon hastalıkları için yararlanılır. Ama canlı aşılar, hastalık yapan patojenleri içeren aşılar değildir. Canlı aşı, çok fazla sayıda kontrolden geçtikten sonra hastalık yapma gücü tamamen ortadan kaldırılmış aşılardır. Bu nedenle canlı aşıların olumsuzluğa yol açması bilimsel olarak mümkün değildir.

YANLIŞ 6:

“AŞILAR KISIRLIK YAPAR”

Aşıların nedeni bilinmeyen birtakım hastalıklara yol açtığı iddiası hep bulunmaktadır. Örneğin otizm, MS gibi özellikle nörolojik birtakım immün hastalıklara yol açtığı ileri sürülmektedir. Bunların hiçbirinin bilimsel bir temeli yoktur. Ülkemizde de bir dönem ileri sürülen aşı uygulanan kişilerde kısırlık sorunuyla karşılaşıldığı konusu şu anda Nijerya, Pakistan gibi gelişmekte olan ülkelerde ileri sürülmektedir. Bugüne kadar aşıların kısırlığa yol açtığını gösteren herhangi bir bilimsel çalışma yoktur. Ayrıca aşının içeriğinin kısırlık ya da kısırlığa yol açacak mekanizmaları harekete geçiren herhangi bir etkisi olmadığı da bilinmektedir.