Beynin Üç Boyutlu Görüntülemesi: Beyin Perfüzyon SPECT

Şubat 3, 2021 - 08:37

Beyin perfüzyon SPECT (Single Photon Emission Computerized Tomography), beyin kan akımının bölgesel olarak nasıl olduğunu belirlemek için yapılan bir görüntüleme tetkiki. Memorial Hastanesi Görüntüleme Merkezi uzmanları Beyin SPECT tetkikleriyle ilgili bilgi verdiler.
Beyin SPECT görüntüleme, beynin üç-boyutlu görüntülerinin elde edilmesi ile beyin işlevlerinin klinisyenler tarafından değerlendirilmesini sağlayan bir nükleer tıp görüntüleme yöntemidir. Beynin farklı bölgelerinin işlevleri hakkında sağladığı bilgiler ile doktorunuzun daha doğru bir tanıya ulaşmasına olanak verir. Bir hastanın belirtilerini tam olarak değerlendirmek için, sıklıkla beynin hem yapısı (anatomisi) hem de kanlanması hakkında bilgi edinmek gerekir.

BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme) beynin yapısı hakkında ayrıntılı bilgi sağlarlar. Ancak birçok hastada belirtiler bu yapısal değişikliklerle açıklanamaz. Beyin perfüzyon SPECT, doktorunuza beynin kanlanması hakkında diğer yöntemlerle gösterilemeyen önemli bilgiler sağlar. Bazı hastalarda tanıya en iyi, bölgesel beyin kan akımının incelenmesi ve normal kanlanma biçimi ile karşılaştırılması sonucunda ulaşılır. Klinisyenler beynin anatomisi ve işlevi ile ilgili bilgileri birlikte değerlendirdiğinde, belirtilerin nedeninin ne olduğunu daha iyi anlayabilirler. Beyin SPECT ayrıca tedavi başarısını değerlendirmek amacıyla da kullanılabilir.

BEYİN SPECT TETKİKİ ÖNCESİ YEMEK, İÇMEK SERBEST MİDİR?
Evet. Beyin SPECT tetkiki aç kalmayı, özel bir diyet uygulanmasını ya da ilaç kullanımını gerektirmemektedir. Eğer hastanede yatmıyorsanız, günlük yaşam tarzınıza göre davranabilir, işinize devam edebilirsiniz. Ancak tetkik sonucunuzu etkileyebileceği için; sürekli olarak kullandığınız ilaçları, sigara, kahve gibi alışkanlıklarınızı randevunuzu alırken nükleer tıp doktorunuza bildirmeniz gerekir.

TETKİK SIRASINDA NE TÜR İŞLEMLER YAPILIR?
Tetkik gününde nükleer tıp kliniğinde ilk olarak doktor ya da teknisyen tarafından size bazı sorular sorulabilir: Hamile misiniz? Hiç kafa travması, nöbet,… yaşadınız mı? Daha önce başka ne tür tetkikler yapıldı? Bu tetkiklerin sonuçları yanınızda mı?… Daha sonra elinizden ya da kolunuzdan enjeksiyon için damar yolu açılacaktır. Sessiz ve loş bir ortamda enjeksiyon yapılmadan önce bir süre beklemeniz gerekecektir. Bu süre içerisinde konuşmamalı, herhangi bir şey okumamalı ve rahat olmalısınız. Enjeksiyon yapılırken ve yapıldıktan sonraki beş dakikalık süre içerisinde aynı durumunuzu korumanız gerekmektedir. Görüntüleme zamanı geldiğinde (Genellikle 30-60 dakika sonra) kameraya yatmanız söylenecektir. Çekim süresince (Merkezler arasında farklı olabilir, ancak genellikle yaklaşık 30 dakikadır.) sizden başınızı hareket ettirmemeniz istenecektir. SPECT kamerası başınızın çevresinde dönerek görüntü kaydı yapar. Kamera başınıza ne kadar yakın dönerse, görüntüler o kadar iyi olur.

İLAÇ ENJEKTE EDİLDİĞİNDE HERHANGİ BİR ŞEY HİSSEDECEK MİYİM?
Sadece tetkike başlarken damar yolu açılması sırasında iğnenin batışını hissedersiniz. Damar yolu uygun biçimde açılmış ise, enjeksiyon sırasında ağrı duymazsınız. Enjekte edilen radyofarmasötiğe bağlı yan etkiler oldukça nadir olarak ortaya çıkabilmektedir. Yan etki olursa da bu, genellikle kaşıntı gibi, hafif ve kendiliğinden düzelen cilt reaksiyonu biçimindedir.

RADYOFARMASÖTİK BİR TÜR BOYA MIDIR?
Hayır. Radyofarmasötik beyinde tutulum gösteren ve SPECT kamerası ile görüntülenebilir özel bir radyoaktif bileşiktir.

TETKİK NE KADAR SÜRER?
Enjeksiyon öncesi hazırlanma yaklaşık 30 dakika sürer. Enjeksiyondan sonra da bir süre (Genellikle 30-60 dakika) beklemeniz gerekecektir. Çekim süresi merkezler arasında farklı olabilmekle birlikte, genellikle yaklaşık 30 dakikadır.

BEYİN SPECT GÖRÜNTÜLEME İŞLEMİ SIRASINDA KAPALI KALACAK MIYIM?
SPECT kamerası başınızın bölgesel beyin kan akımını yansıtan ardışık görüntülerini kaydedecektir. Bu sırada duyacağınız tek gürültü kameranın dönmesi sırasında ortaya çıkan düşük seviyeli mekanik ses olacaktır. Bunun dışında tetkik sırasında, tetkike bağlı olarak meydana gelecek bir gürültü beklenmemektedir. Kamera başınızın etrafında dönerken hafifçe omuzlarınıza değebilir. Bunun dışında kamera vücudunuzun herhangi bir yerine değmeyecektir. Çekim sırasında kapalı bir yerde kalmayacaksınız ancak kamera çekim boyunca başınıza yakın olacaktır.

ÇEKİM SIRASINDA NE YAPMAM GEREKİYOR?
Rahatlayın ve teknisyenin komutlarına uyum gösterin. Tek yapmanız gereken çekim süresince olabildiğince hareketsiz kalmak ve normal nefes alıp vermektir. Çekime başlamadan önce rahat bir durumda olmanız önemlidir. Bu nedenle çekim öncesinde tuvalete gitmeniz önerilir. Başınızı hareket ettirmeniz çekimin tekrar edilmesini gerektirebilir.

ÇEKİM SIRASINDA HERHANGİ BİR ŞEY HİSSEDECEK MİYİM?
Hiçbir şey. Beyin SPECT çekimi acıya neden olmaz.

ÇEKİM SIRASINDA YANIMDA KİMSE OLACAK MI?
Sizi sürekli olarak görebilecek ve duyabilecek biçimde bir teknisyen çekim bölgesinde bulunacaktır.

ÇEKİM SONRASINDA NE YAPACAĞIM?
Eğer hastanede yatıyorsanız, odanıza geri götürüleceksiniz. Eğer hastanede yatmıyorsanız, evinize dönebilir ve günlük faaliyetlerinize devam edebilirsiniz.

BU TETKİK SONUCUNDA NE KADAR RADYASYON ALMIŞ OLACAĞIM?
Beyin SPECT tetkikine bağlı olarak alınan toplam vücut radyasyon dozu, yıllık doğal radyasyon dozunun 1-3 katı olup, düşük düzeydedir.