Down Sendromlu Çocukların Fiziksel Özellikleri

Gebeliğin ilk aylarında anneye yapılan tarama testleri ve amniosentez ile kolaylıkla tanısı konabilen Down sendromunun Türkiye’deki sıklığı 1000 canlı doğumda birdir. Down sendromlu bireylerin yüzlerinde ve vücutlarında karekteristik özellikleri olduğunu belirten Liv Hospital Çocuk Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülşen Köse, bu özel çocuklarımızın hayata katılma noktasında destekçi olmamızın altını çizerek konu hakkında bilgiler aktardı.

BİR KROMOZOMAL HASTALIKTIR

Trizomi 21 ya da Down sendromu bir kromozomal hastalıktır. Moğol halkına benzerlikleri olması nedeni ile Mongol hastalığı olarak da adlandırılmaktadır. 

DOWN SENDROMLU BİREYLER 23 ÇİFT+1 KROMOZOM TAŞIR

Sağlıklı kişiler, hücrelerinde 23 çift kromozom taşırken Down sendromlu bireyler 23 çift+1 kromozom taşır. Fazla kromozom 21 ya da 22. kromozomda 3. olarak bulunur.

ÜÇ GRUP HALİNDEDİR

Fazladan olan kromozomun oluş zamanı ve yerleşimine bağlı olarak üç grupta; 

• Klasik, 
• Translokasyon ve 
• Mozaik tipde Down sendromu olabilir. 

BAZI ÇEVRE ŞARTLARI ETKİLİ OLABİLİR

Down sendromlu çocuğu olan ebeveynler, genelde sağlıklı bireylerdir. Özellikle klasik tipin oluşumunda gebelikte karşılaşılan çevre şartları; 

• Radyasyon, 
• Viral enfeksiyon ve 
• Stres’dir.

GEBELİĞİN İLK AYLARINDA YAPILAN TARAMA TESTLERİNDE ORTAYA ÇIKAR

Türkiye’de sıklığı 1000 canlı doğumda bir olarak tanımlanmıştır. Yaşlı annelerde her kromozom bozukluğu gibi Down sendromu riski de artmaktadır. İstatistiksel bilgileri göre sıklığı; yirmi yaşta 1/1441 iken, 50 yaşında ise 1/44 olarak bulunmuştur. Down sendromu gebeliğin ilk aylarında anneye yapılan tarama testleri ve amniosentez ile kolaylıkla tanınabilir.

KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ OLUR

Down sendromun bireylerin yüzlerinde ve vücutlarında karekteristik özellikleri vardır:

• Gözleri çekik, 
• Burun kökü basık ve geniş, 
• Bazen dilleri ağızdan dışarı sarkabilir. 
• Boyunları kısa ve saç çizgileri düşüktür.
• El ayası orta çizgileri, bir ya da iki elde tek çizgi olarak görülür. 
• Down sendromlu bebeklerin en önemli bulguları gevşek olmalarıdır. Bu nedenle gelişim basamakları yaşıtlarından geri kalır, kabızlık ve uzayan yenidoğan sarılığı bebekliğin ilk günlerindeki bulgularıdır.  
• Yaşamın ilk günlerinde gözlenebilen hipotiroidi, büyümenin geri kalmasına neden olabilir. 
• Kalpte olabilen septal bozukluklar ilk günlerde farkedilebilir, yakın takip edilmelidir. 
• Yaşam şartlarını zorlayan en önemli bulgu; hafiften ağıra kadar mental yetersiz olmalarıdır. Özellikle hafif mental yetersizlik, ileri yaşlarda anksiyete, depresyon gibi psikiatrik hastalıklara da yol açabilir.
• Konuşma, görme bozuklukları ve nöbetler yaşam  şartlarını daha da zorlaştırabilir. 
• Diğer kromozom hastalıklarında da olduğu gibi ileri yaşlarda kan malignensilerinin görülme riski normal bireylerden fazladır.

TAKİP VE REHABİLİTASYON ÖNEMLİ

Down sendromlu bebek ve ailesi doğumdan itibaren yakın çocuk doktoru, çocuk nörolojisi hekimi, genetik hekiminden takip ve rehabilitasyon almalıdır. Bu şekilde destek alan bireyler, yaşama kazandırılarak, üretime katılmaktadır. Özellikle müzik ve hizmet sektörlerinde başarılı olmaktadırlar.