Kırım Kongo Kanamalı Ateşi nedir?

Anadolu Sağlık Merkezi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Hakko, kene ısırmalarıyla gündeme gelen Kırım Kongo kanamalı ateşi ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Kırım Kongo kanamalı ateşi nasıl bir hastalık?
Etkeni Bunyavirüs ailesinden Nairovirus’dür. Ölüm oranı %3-30 arasında değişmektedir. Kene ısırmasıyla (Hyalomma cinsi), hastalığın akut fazındaki hastadan, kan veya dokudan bulaşır. Kanama, kas ağrıları, ateş gibi belirtilerle seyreder. Ribavirin ile tedavi tartışmalıdır. 
Türkiye’de 2002-2005 arasında Sağlık Bakanlığına 500 olgu bildirilmiş  26 olgu (% 5.2) kaybedilmiştir.

İlk kez nerede ve ne zaman görülmüş?
İlk kez 12.yüzyılda Tacikistan’da kanamalı bir sendrom tanımlanmış. İdrarda, rektumda, diş etlerinde, kusmukta ve karın içinde kan saptanmış. Bunun bir artropod nedeniyle olduğu bildirilmiş. Daha sonra 1944-45’te II.Dünya Savaşında Kırım bölgesinde 200 sovyet askeri kanamalı ateş ortaya çıkmış. 1967’de kan ve dokudan beyaz yenidoğmuş bir farenin beynin hücresi kullanılarak virüs izole edilmiş.  Daha sonra aynı virüs Kongo’da ateşli bir hastada saptanmış. Bunun üzerine bu virüs Kırım Kongo kanamalı ateş virüsü olarak adlandırılmıştır.

Hangi ülkelerde daha çok görülüyor?
Kırım, Özbekistan, Kazakistan, Tacikistan, Bulgaristan, Kongo, Uganda, Çin, Güney Amerika, Tanzanya, Senegal, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Pakistan, Iran, Türkiye, Yugoslavya, Kenya ve Yunanistan

Kimler daha çok risk altında?
Çiftçiler, veterinerler, kırsal ve ormanlık alanda bulunan kişiler, sağlık çalışanlarıdır. Etlerden bulaşmaz. Gebe kadından bebeğe geçiş de bildirilmiştir.

Hastalık nasıl seyrediyor?
Hastalık sadece insanlarda görülür, hayvanlarda hastalık şimdiye kadar bildirilmemiştir. Kuluçka süresi yani kene ısırmasından sonra hastalığın belirtilerinin ortaya çıkma süresi 3-7 gündür. Daha sonra ilk 7 güne kadar kas ağrıları, ateş, bulantı, kusma ve ishal oluşabilir. Başağrısı, sersemlik ve 41 dereceye kadar varabilen ateş olur. Yüz, boyun ve gövdede kızarma, göz aklarında göllenme oluşabilir. Yedinci günden sonra kanamalar başlar. Kanama en sık dişetlerinden, burundan, mideden, makattan, mesaneden, vajinadan ve akciğerden  kaynaklanmakla beraber beyin kanamasına bile rastlanabilir. Hastalık 10-20 gün sürer. Ölüm oranı %3-30 arasında değişmekle beraber erken tanı konan hastalara erken destek tedavisi verildiğinden yaşama şansları daha yüksektir.

Tanısı nasıl konuyor?
Hastada kene ısırığı öyküsü, belirtiler ve hastada alınan kanda virüsün araştırılması ile konur.

Nasıl tedavi ediliyor?
Her hastaya tedavi gerekmeyebilir. Hastalık ciddi seyrediyorsa ribavirin verilir. Solunum desteği verilir, kan ihtiyacı karşılanır. Hastalık geçtikten sonra tekrarlamaz. Bu nedenle takibe gerek yoktur.

Hastalıktan korunmak için ne yapmalı?
Riskli bölgelerde yaşayan, çalışan ve o bölgeye seyahat eden kişiler kene ısırmalarının oluşmaması için kişisel korunma önlemleri almalıdır. Deri açıkta kalmamalıdır bu nedenle kolları, bacakları kapacak giysiler tercih edilmelidir. Koruyucu bir ilaç ve aşı yoktur.

Kene ısırığı oluşması halinde ne yapmak gerekir?
Kene vücuttan bir sağlık çalışanı tarafından çıkarılmalıdır. Bir cımbız yardımı ile vida gibi çevirilerek çıkarılır. Çıkarılan kene incelenmek üzere ilgili merkeze gönderilir. Hastaya başlangıç kan sayımı ve karaciğer tesleri  yapılır, herhangi bir belirti oluşması durumunda hastaneye başvurması önerilir ve bu testler tekrarlanır. Bu testlerde bozulma varsa virüs tanısı için gerekli merkezlere hastadan kan gönderilir.

Kaynak: Anadolu Sağlık Merkezi web sitesi
(www.anadolusaglik.org)