Kolu Felçli Doğan Bir Bebeğin Hikayesi

Senanur her yıl doğum sırasında boyun sinirleri zedelenip kolu felçli olarak doğan yüzlerce bebekten biri. Ama tedavi görme imkanı olmayan pek çoğundan daha şanslı. İki ameliyat geçirdi, şimdi kolunu kullanabiliyor. Üçüncü ameliyatı ise 6 yaşına gelince geçirecek. Senanur`un hastalığını annesi ve tedavisini üstlenen ASM Tıbbi Hizmetler Direktör Yardımcısı Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Aydın Yücetürk anlatıyor.

Senanur`un annesi anlatıyor:
Senanur benim üçüncü çocuğum ve uzun bir süre aradan sonra oldu.Zor bir doğumdu. Bunda en büyük etken kızımın 4 kilo olarak doğmasıydı. Doğum gerçekleştikten kısa bir süre sonra, doktorların yüz ifadesinden bir problem olduğunu anladım. Doktorlardan birisi “sol kolunda problem var” dedi.Minik kızımı hemen benden alıp, röntgene götürdüler. Tabii bu benim için çok zor bir durumdu. Getirdiklerinde, fazla endişelenmemem gerektiğini, pek çok bebekte görülen, “brakial pleksus” olarak tanımlanan bir durum olduğunu ama bunun zamanla geçebileceğini anlattılar.

Zor dönem bundan sonra başladı. Kızımın kolu adeta bir bez parçası gibiydi; hiçbir hareket, hiçbir his yoktu, kaldırıyorduk aynen geri düşüyordu. Doktorlar, zamanla hareket kazanabileceğini söylüyorlardı ama beklemek çok zordu. Ben Aydın Bey`in, el cerrahı olduğunu ve böyle bebeklerle ilgilendiğini bir tanıdığımız vasıtasıyla biliyordum. İşte o zaman aklıma Aydın Bey`e başvurmak geldi. Tanıdığımız vasıtasıyla randevu aldık ve Senanur 15 günlükken Aydın Bey`e ulaştık.

3 ayın sonunda kızım ilk kez kolunu oynattı
Doktor Bey Senanur`u muayene ettikten sonra, üç ay beklememiz gerektiğini bu süre içinde kolunu oynatırsa, ameliyata gerek olmayacağını söyledi. Ancak ne yazık ki, üç ayın sonunda da kızım kolunu oynatmadı ve yüzüne örtülen mendili sağ kolunu tutuğumuzda sol koluyla alamadı. Böylece bir dizi ameliyattan oluşacak süreç başladı. İlk ameliyat boyun bölgesinde gerçekleşti.Sonra kızımın kolu 1 ay sargıda kaldı. Ameliyatın üzerinden 3 ay geçmişti ki kızım ilk kez kolunu oynattı. İşte o an dünyalar benim oldu. İkinci ameliyatın gerçekleşmesi için bir yıl daha bekledik. Bu ameliyat da, dirsek bölgesindeydi. Doktor Bey`in anlattığına göre, bu ameliyatı dirsek bölgesindeki sinirlerin çalışıp, çalışmadığına bakmak için yapmışlar ve sinirlerin çalıştığını görmüşler. Kızım şimdi doktor Bey`in takibi altında.Ve el hareketlerinde çok büyük bir gelişme var. Hatta, ikinci ameliyattan sonra, genelde bir ameliyat daha yapılırmış ona gerek kalmadı. Senanur şu an ona taktığımız ismiyle yani “cici el” ile, büyük objeleri tutabiliyor, ekmek parçasını ağzına götürebiliyor. Sadece elinde biraz sorun var, çok küçük şeyleri kavrayamıyor. El hareketlerini tam anlamıyla yapabilmesi için 6 yaşına geldiğinde üçüncü bir ameliyat geçirmesi planlanıyor. İşte o zaman, umuyorum tam anlamıyla iyileşecek.

Geriye dönüp baktığımda hiç kolay bir 3.5 yıl geçirmediğimi görüyorum. Ancak yine de Allah`a şükrediyorum ki, biz şanslıydık, Aydın Bey`e ulaşabildik ve Senanur en iyi şekilde tedavi ediliyor. Bu durumda olan ve tedavi şansını yakalayamadığı için ömrü boyunca elini kullanamayacak bebeklerin olduğunu biliyorum. Benim tek üzüldüğümse, daha önceki doğumda yaşamadığım bu sorunu Senanur`da yaşamam. Burada doğum yaptıran doktorlarımı suçlamamın mümkün olmadığını, eğer bir çocuk daha düşünürsem kesinlikle sezaryenle doğumun gerçekleşmesi gerektiğini doktorumuz özellikle belirtti.”

“Brakial Pleksus” Nasıl Bir Hastalık?
Senanur`un hastalığını doktoru, ASM Tıbbi Hizmetler Direktör Yardımcısı, Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Aydın Yücetürk ile konustuk. Yücetürk`ün verdiği bilgiye göre brakial pleksus yaralanmaları, doğum sırasında ya da diğer kazalaların sonucu ortaya çıkabiliyor. Yetişkinlerde de görülebiliyor ve ülkemizde en sık trafik ve iş kazalarına bağlı olarak ortaya çıkıyor.

Doğumsal yaralanmalara bağlı olanlar
Doğumsal yaralanmalara bağlı olanlar özellikle kilolu bebeklerin doğumunda görülüyor. Doğum sırasında bebeğin omzunun annenin leğen kemiklerine takılması sonucunda, baş zorlanıyor ve boyun sinirlerinde zedelenme meydana geliyor. Boyun bölgesinde 5 tane ana sinir kökü var. Çekme kuvvetine bağlı olarak, 1`den 5`e kadar tüm köklerde zedelenme meydana gelebiliyor. Zaten üst iki kökte zedelenme meydana gelirse bu omuz ve dirsekte kendisini gösteriyor. Alt köklerde zedelenme varsa gözkapağı düşüklüğü, göz bebeğinde küçülme gibi bulgular veriyor.

Brakial pleksus yaralanmasının erken tanısı kolaylıkla konulabiliyor. Tanı konduktan sonra, bekleniyor. Eğer tüm köklerde zedelenme varsa ve hiçbir gelişme olmazsa bebek 3. ayda ameliyata alınıyor. İdeali ameliyatların ilk 6 ayda gerçekleştirilmesi; bu sürenin 1 seneyi geçmemesi.

Braksial Pleksus operasyon nasıl yapılıyor?
Operasyonunun nasıl yapıldığını şu sözlerle anlatıyor Prof. Dr. Yücetürk:
“Bu ameliyatlarda boyun bölgesini açıyoruz. Yaralanmış sinirleri ortaya koyuyoruz. Bu tür ameliyatları büyültme altında yapıyoruz. Mikroskop altında ya da özel gözlüklerle… Ameliyat öncesi ya da ameliyat sırasında yaptığımız plana göre zedelenmiş sinileri tamir ediyoruz ve genellikle bacaktan sinir alıp araya parçalar şeklinde yerleştiriyoruz.”
Özellikle doğuma bağlı geliştiğinde bebeklerde ve travmaya bağlı geliştiğinde çocuklarda bu ameliyatların başarı oranı oldukça yüksek.
Ameliyatın sonucunda, kol ve ellerde fonksiyonlar hemen başlamıyor. Omuz ve dirsek bölgesinde ilk 1 yıl içerisinde sonuç alınıyor. Ele yönelik sinirlerin tamirindeyse bekleme süresi yaklaşık olarak 3 yıl. Ameliyatlarla omuz ve dirsek bölgesinde sağlanan başarı oranı yüzde 85`ler civarında iken el bölgesinde sağlanan başarı yüzde 40-50 arasında değişebiliyor.

Önlenebilir mi?
Braksial Pleksus yaralanmasının tedavisi için yapılan ameliyatlarda, cerrahın tecrübesi çok büyük önem taşıyor. Türkiye`de bu ameliyatları ilk kez gerçekleştiren Prof. Dr. Aydın Yücetürk, ameliyatların artık standart hale geldiğini ve 2-3 saatte bittiğini anlatıyor. Cerrahın bu ameliyatlar konusunda fazla tecrübeli olmadığı zaman sürenin 10 saate kadar çıkabileceğini de hatırlatan Yücetürk, bu durumun 3 aylık bir bebekte uzun süreli anestezi ve sıvı dengesinin bozulması nedeniyle sorun yaratabileceğini söylüyor.

1996 yılında 48 bin çocuk üzerinde yapılan araştırmaya göre, ülkemizde brakial pleksus yaralanmasının görülme oranı her 1000 doğumda yaklaşık 1. (Dünyada da görülme oranı 1000`de 0.5 ile 4 arasında değişiyor.) Yani Türkiye`de, yılda 1300 ile 1500 bebek böyle doğuyor. Bu bebeklerden de yaklaşık olarak 100- 200 kadarına sinir tamiri yapılması gerekiyor. Ama ülkemizde ne yazık ki her bebek tedavi göremiyor. Prof. Dr. Aydın Yücetürk`e göre, bunun nedeni eski kalıplaşmış yöntemler ve “bekle gör mantığı”nın hakim olması. Oysa günümüzde mikrocerahhi yöntemlerinin son derece ilerlediğini ve başarılı sonuçlar alındığını belirtiyor. Prof. Dr. Yücetürk`e göre maalesef dünyanın en gelişmiş ülkelerinde dahi braikal pleksus yaralanmaları görülüyor ve bu durumu tam olarak önlemek mümkün değil. Önemli olan en kısa sürede uzmanının bulunması ve yakın takip ve tedavinin planlanması.

Sonuç beklenenden iyi
ASM Tıbbi Hizmetler Direktör Yardımcısı Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Aydın Yücetürk anlatmayı sürdürüyor.
Senanur`un, doğum sırasında, omuz leğen kemiğine takılması ve başın normalden fazla çekilmesiyle boynundan çıkan 5 sinir birden zedelenmiş. Bu vakaların yüzde 80-90`ı ameliyatsız düzeliyor. Senanur iyileşmeyen yüzde 10-20`lik gruba girenlerden. Ben Senanur`u 10-15 günlükken gördüm. Takibe aldık üç ay içinde hiçbir gelişme olmadı, kolu tamamen felçti. Böylece ameliyat kararını verdik. Ameliyatta boynunu açtık, zedelenmiş sinirlerin tamirini yaptık. Ele giden sinirlerde hafif bir uyarı zaten vardı onları da rahatlattık. Aradan bir yıl geçtikten sonra elindeki sinir iletiminin ölçümü için, dirsek bölgesini açtık ve oradaki sinirlere uyarı verdik. Sinirlerin çalıştığını görünce kapattık. Şimdi takip halinde. Normalde sinir tamiri yapıldıktan iki yıl sonra omuz bölgesinde bir ameliyat daha yapıyoruz. Senanur`da o kadar iyi sonuç aldık ki buna gerek kalmadı. Şu anda el hareketlerinde bazı sorunlar var, hareketler tam değil. Fakat onlar için de 6 yaşına geldiğinde bir ameliyat daha yapacağız; el ve parmaklarını çok daha iyi kullanabilecek. Senanur`u üç aylıkken ameliyat ettik ama 1 yaşını geçmiş olsaydı, bu sonucu alamazdık. Burada zaman çok kısıtlı. Türkiye`de de yılda 1500 çocuk böyle doğuyor. 100-200 çocukta cerrahi müdahale ve boyun sinirlerinin tamiri gerekiyor. Genellikle aileler doktoru suçluyorlar oysa doktor hatası yok denecek kadar azdır.

Kaynak: Anadolu Sağlık Merkezi web sitesi
(www.anadolusaglik.org)