Kulak Çınlaması Tedavi Edilebilir Mi?

Tinnitus yani kulak çınlama problemini Medicana International Ankara Hastanesi’nden Odyoloji Uzmanı Nur Baykal anlattı.

Tinnitus nedir? Ne sıklıkla görülür?

Tinnitus dışardan gelen herhangi bir ses uyaranı olmaksızın hastaların kulaklarında algıladıkları sese verilen tıbbi bir deyim. Çınlama dediğimiz olay uğultudan tutun, ince tiz seslere kadar değişen bir platformda yer alabiliyor. Son yıllarda özellikle bunun tedavilerine yönelik araştırmalar arttıkça kişiler bunun bir rahatsızlık semptom olduğunu fark edip daha fazla şikayetçi olur hale geldiler. Eskiden halk arasında ‘biri beni anıyor’ dediğimiz çınlamanın, artık altta yatan pek çok rahatsızlığa bağlı olduğunu biliyoruz. Görülme sıklığı da toplumda her 10 kişiden 3’ünde ama yaş ilerledikçe artarak devam ediyor.

KULAK ÇINLAMASININ NEDENLERİ

Bu hastalıkta çınlama baş belirtilerden bir tanesi. Başka ne tür belirtiler oluyor? Hastalar ne tür sorunlar yaşayabiliyorlar?

Genelde bir enfeksiyonun sonrasında veya işitme kaybıyla beraber hastalarda çınlama şikayetinin başladığını görüyoruz. Öncesinde duymada azalma, söylenenleri ayırt etmede zorlukla kendini gösteriyor veya kulaklarda bir dolgunluk, uğultu, basınç hissiyle de ortaya çıkabiliyor.

Bu hastalık aslında neyden kaynaklanıyor? Neler bu hastalığa sebep olabiliyor

Aslında tinnitusu hastalıktan ziyade bir semptom ve belirti olarak ele almaktayız. Orta kulakta bulunan kemikçiklerle ilgili her türlü sorun ve orta kulaktaki iltihabi durumlar, tansiyon, şeker gibi hastalıklar, damarsal problemler, işitme kayıpları, yüksek sese maruziyet ve direkt yaşlanma da çınlamanın ortaya çıkmasına neden olabiliyor.

KULAK ÇINLAMASINDA TANI NASIL KONULUR?

Ayırıcı tanı nasıl yapılır?

Genelde burada yaptığımız iki grup test var. İlki, birtakım envanterlerle çınlamanın kişi üzerinde yarattığı etkiyi bulmak, ikincisi de yine yapılan odyolojik tetkiklerle çınlamanın frekans ve şiddetinin belirlenmesidir. Yapılan testlerde belirli frekans aralıklarında düşme varsa çınlama olabileceğini düşünüp o bölgeler üstünde daha detaylı araştırmalara giriyoruz.

Odyolog Nur Baykal

Yapılan odyolojik testler nelerdir?

Öncelikle işitmenin değerlendirilmesi gerekiyor. Herhangi bir işitme kaybı var mı diye işitme testi yapıyoruz. Daha sonra orta kulağın fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla testler var. Kulağın sese verdiği reflekslerin ölçüldüğü, kulakta herhangi bir enfeksiyonun olup olmadığının ölçüldüğü birtakım testler yapılır. Gereken durumlarda da MR gibi veya iç kulakla ilgili detaylı ayrıntılı testler devreye giriyor.

KULAK ÇINLAMASINDA TEDAVİ

Tedavi nasıl planlanır?

Tedaviyi planlamak tamamen kişiye özgü bir şeydir. Kişinin bütün bu testler sonucunda çınlamasının nedenini ortaya koyduktan sonra bu çınlamanın tam olarak yer aldığı aralık, frekans aralığının tespit edilmesi gerekiyor. Bu nedenle yine çınlama testi dediğimiz birtakım testleri yapıyoruz. Ayrıca kişilerin çınlamalardan duyduğu rahatsızlık psikolojik boyutlarda da etkilendiği için birtakım anksiyete envanterleri veya çınlamadan duyacakları psikolojik rahatsızlıkları ortaya koyucu bazı testler de uygulanır.

Bu plan çerçevesinde tedavi tahmini olarak ne kadar sürer?

Öncelikle programın değerlendirilmesi, hastanın ele alınması takribi 1-1.5 saatlik bir süreç. Kişiye göre bunu ele alıyoruz. Biz çınlamayı 5 kategoride değerlendiriyoruz. 1 en hafif, 5 en ağır olarak. Hasta hangi kategoriye giriyorsa ona göre tedavi süreçleri değişiyor. Bunu bazen kliniğimizde uyguladığımız maskeleme tedavileriyle 5-10 seans arasında değişkenlik göstererek uyguluyoruz. Bazen de dışardan kullandığımız birtakım aparatlar yardımıyla radyofrekans dalgaları veya birtakım nöromodülasyon teknikleri dediğimiz iç kulaktaki sinir uçlarını uyarıcı birtakım aparatlarla kullanılır. Süresi onlarda cihazın ayarlanması ve kişinin kullanımından sonra ayda 1 kontrollerle devam ediyor.

KULAK ÇINLAMASININ KESİN TEDAVİSİ VAR MI?

Tinnitusun kesin tedavisi var diyebilir miyiz?

Tıp dilinde aslında biz kesin sözcüğünü çok kullanmak istemiyoruz. Fakat şu ana kadar memnuniyet oranının oldukça fazla olduğu araştırmalarla da bilinen bir gerçek. Kişinin Tinnitus’un tedavisinden ne beklediği de önemli. Rahatlama düzeyinde bütün hastalarımıza bu tatmini verebiliyoruz. Ancak çınlamanın sıfıra indirgenmesi diye bir şey söz konusu değil. Çünkü altta yatan hiçbir problem olmasa bile zaman zaman yorgunluk, enfeksiyonlar gibi nedenlerle bizler bile; yani bu durumdan hiçbir şekilde şikayetçi olmayan bireyler bile, çınlamayı zaman zaman hissedebiliyoruz. Dolayısıyla yüzde 100 gibi bir deyim kullanmak istemiyoruz; ama araştırmalara hem de uygulamalardan aldığımız sonuçlara dayanarak çok büyük ölçüde olduğunu söyleyebiliriz. En son araştırmalar bunun yüzde 83 dozunda olduğunu ortaya koymuştur.

Multidisipliner bir yaklaşım var. Örneğin kulak burun boğaz, odyoloji, psikoloji… Bu alanların tamamına baktığımızda genel olarak bu konuyla ilgili ne gibi çalışmalar yapabiliyorsunuz?

Öncelikle hastalar çınlama şikayetiyle kulak burun boğaz bölümüne başvururlar.  Kulak muayeneleri yapıldıktan sonra, kulakta herhangi bir enfeksiyon ilaçla tedavi edilebilecek veya ameliyatla tedavi edilebilecek bir durumun varlığı tespit edilir. Eğer varsa bu tamamen bu durum kulak burun boğaz tarafından halledilir. Ondan sonra iş odyolojiye gelir. Odyoloji birtakım tetkiklerle ilaç veya tedavisin gerçekleşmediği durumlarda tinnitusu ele alır. Burada dediğim gibi tinnitusun kişide yarattığı rahatsızlığın dozu çok önemlidir. Konsantrasyon bozuklukları, uyku bozuklukları, gerginlikler, kafa takma gibi durumlarda özellikle tinnitus alanında çalışan psikoloğumuz devreye giriyor ve böyle bir paket program dahilinde başarı oranımız çok yüksek oluyor.

Odyoloji konusunu biraz daha açmak istiyorum. Örneğin odyoloji nedir? Siz nasıl bir eğitim alıyorsunuz? Hangi alanlarla ilgileniyorsunuz?

Odyoloji kulak burun boğazın bir alt bölümü. Aslında yeni bir bilim dalı değil. Tarihçesi dünyada 50’li yıllara dayanırken dünyamızda takribi 30’uncu yıllarını kutluyor. İşitme, konuşma ve denge bozuklukları üstüne çalışılan bir alan. Kulak burun boğazın bir alt dalı. Üniversitelerin artık odyoloji bölümleri var veya bu alanlarda psikoloji ve fizik tedavi bölümlerini bitirdikten sonra yüksek lisans veya doktora ile edinilen bir çalışma alanı. Odyoloji, işitme bozukluklarının tanısında tedavisinde bir alan. Bunların içinde işitme cihazlarının seçimi, kişilere uygulanması da geliyor. Onun dışında konuşma bozukluklarının tanı ve tedavisinde kekemelik, artikülasyon bozuklukları, her türlü ameliyattan sonra oluşan bozukluklar gibi pek çok çeşidi var. Artı denge bozukluklar da var. Halk arasında baş dönmesi dediğimiz, tıpta vertigo adını verilen denge bozukluklarının da tanı ve tedavisinde yer alan bir branş.

YOĞUN ÇAY VE KAHVE TÜKETİMİNE DİKKAT!

Yurt dışından ya da şehir dışından gelecek olan kişiler olabilir. Bu konuda onlar gelmeden önce izinle nasıl iletişime geçmeliler, nelere dikkat etmeliler ya da bu tedavilerden sonra nelere dikkat etmeliler?

Çınlamaya yönelik tedavi ne yazık ki ülkemizde çok yeni yeni oturmaya başladı. Eskiden de pek çok hekimden duyduğumuz gibi ‘sen bununla yaşayacaksın’, ‘bununla arkadaş olacaksın’ gibi ne yazık ki hoşumuza gitmeyen halka arasında bir inanış var. Artık bunu yavaş yavaş yıkmaktayız. Bu tür şikayeti olan kişiler hastanemize başvurdukları zaman öncelikle şunu istiyoruz: Kullandıkları birtakım ilaçlar varsa mutlaka onlarla ilgili bilgi sahibi olmamız lazım. Çünkü birtakım depresyon, anksiyeteye yönelik ilaçlar, aspirin grubu kan sulandırıcılar uzun süreli kullanımda çınlamaya yol açabiliyor. Bunlarla ilgili bilgimizin olması programı ayarlamamız açısından çok önemli. Onun dışında yoğun çay, kahve ve tuz kullanımını da biraz kısıtlamalarını öneriyoruz. Bunları zaten çok detaylı ön görüşmelerde hastalarımızla paylaşıyoruz. Vakti olmayan hastalar için de doktorlarına çalışarak bu ilaçlara bir kısıtlama getirebilirlerse eğer veya bir tuz, çay, kahve alımı gibi birtakım maddelerin alımını azaltırlarsa zamana karşı tedaviye başlama açısından zaman kazanmış olurlar.