Mesane Kanseri

Mesane kanseri, tüm dünyadaki erkek nüfusta rastlanan kanserler arasında 7. sırada yer alırken her iki cinsiyet birlikte değerlendirildiğinde ise en sık rastlanan 11. kanserdir. En son 2013 yılında yayınlanan T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı’na göre, Ülkemizdeki erkek nüfusta saptanan kanserler arasında yüzde 8’lik oranıyla 3. sıradadır. Dünya genelinde rastlanma oranı her 100.000 kişide 9 kişi olarak bildirilirken, ülkemizde bu oran seneler içerinde artış göstermiş ve 2013’e ait son verilere göre de bu değer 21 kişi olarak bildirilmiştir. Erkeklerde kadınlara kıyasla daha yaygın olarak görülen bu kanser, genel olarak daha yaşlı kişilerde görülse de, son yıllarda 40 yaş altındaki genç nüfusta da artan oranlarda saptanmaya başlanmıştır.

RİSK FAKTÖRLERİ

Mesane kanseri gelişimi için bildirilen iki temel risk faktörü; sigara ve tütün ürünleri kullanımı ile iş ortamında kimyasallara maruz kalmaktır. Hastaların neredeyse yarısında sigara kullanımı bu hastalığa neden olmaktadır ve tütün ürünleri tüketenler, kullanmayanlara göre mesane kanseri gelişimi açısından 6 kat daha fazla risk altındadırlar. Bu hastalığın ortaya çıkması için belirgin bir genetik bir bozukluk henüz saptanmamıştır ve ailede bu hastalığın varlığının, diğer bireylerde bu hastalığın ortaya çıkmasındaki etkisi de oldukça düşüktür.

MESANE KANSERİ TARAMASI

Herhangi bir belirti göstermeyen “sağlıklı” kişilerin, mesane kanserinin erken işaretlerini taşıyıp taşımadıkları açısından incelenmesi için kullanılabilecek güvenilir bir tarama testi henüz mevcut değildir. Mevcut test yöntemleri, idrara dökülen kanser hücrelerine ait ürünleri belirlemeye yöneliktir ve şu an için mesane kanserinin tanısını koymakta tek başlarına yetersiz kalmaktadırlar.

MESANE KANSERİ BELİRTİLERİ

Bu hastalığa ait en sık rastlanan belirti ve hasta şikâyeti idrarda kan görülmesidir. İdrardaki kanamaya ağrı eşlik edebileceği gibi bu durum tamamen ağrısız da olabilmektedir. Yine bu kanama sürekli olabileceği gibi, aralıklı olarak da kendini gösterebilmektedir. Bu nedenle herhangi bir zamanda idrarında kan gören kişilerin, olası mesane kanseri tanısı açısından ileri incelemeler için Üroloji Uzmanına başvurmaları önemlidir. İdrarda kan görülmesinin yanında bu hastalıkla ilişkili olabilecek diğer bazı belirtiler; çok sık idrara çıkma ihtiyacı, aniden başlayan idrara çıkma ihtiyacı ve ya idrar yapma sırasında ağrı olarak bildirilmektedir. Bu belirtiler başka ürolojik hastalıklarda da görülebildiği için ileri tanı ve tedavi için yine bir Üroloji Uzmanı ile görüşmek uygun olacaktır.

MESANE KANSERİ TİPLERİ

Mesanenin idrarın temas ettiği en içteki katmanına sınırlı kansere, kas tabakasına invazyon göstermeyen ya da yüzeyel mesane kanseri adı verilir. Bu evredeki hastalık, tedavi sonrasında tekrarlayabilir ve bu tekrarlama sıklıkla hastalığın eski yerinde veya mesanenin başka bir yerinde görülmesi şeklinde olmaktadır. Bu hastaların büyük çoğunluğunda hastalık vücudun başka yerine yayılmaz, ancak bu hastalardaki olası hastalık tekrarlamalarının erken tanısı için düzenli üroloji uzmanı kontrollerine devam etmeleri oldukça önemlidir.

Bazı hastalarda takiplerde hastalığın ilerlemesi söz konusu olabilir ve bu durumda kanser derinleşerek kas tabakasına geçebilir. Buna invazif ya da derin mesane kanseri denir. Bu evrede hastalık mesane dışına çıkıp çevre dokulara da yayılabilir. Yine bu evrede hastalık mesane çevresindeki lenf bezlerine de yayılabilir ve eğer buralara kadar ulaşmışsa akciğer ve karaciğer gibi uzak organlara da atlamış olabilir. Uzak organlara atlamış hastalığa metastatik mesane kanseri denilmektedir.

TANI VE EVRELEME

Mesane kanseri açısından şüpheli şikayetler ile Üroloji Uzmanına başvuran hastalarda, yapılacak muayene ve tetkikler sonrasında mesane kanseri varlığı açısından şüphe devam ediyorsa, direkt olarak mesane içine bakmak ve tanı koymak için sistoskop adı verilen bir alet ile endoskopik bir işlem yapılır. Tercihen anestezi altında yapılan bu işlem sırasında, doku incelemesi amacıyla mesane ya da saptanan kitleden örnek doku/biyopsi alabilir ya da kanser kitlesinin tümü bu işlem sırasında mesaneden kazınabilir. Böylece özellikle yüzeyel evredeki hastalıkta kanserin hem teşhisi hem de tedavisi uygulanmış olacaktır.

TEDAVİ VE TAKİP

Mesane kanserinin tedavisi; tümörün evresine, derecesine, hastanın genel durumuna ve hastaya bağlı diğer bazı faktörlere göre değişir. Hastalara uygulanacak tedavi yöntemleri; endoskopik girişimler, mesane içerisine kemoterapi ya da bağışıklık tedavisi uygulamaları, mesanenin alındığı ve bağırsaktan mesane yapıldığı büyük cerrahi girişimler, radyasyon tedavisi ve kemoterapi gibi geniş bir yelpazede sunulmaktadır. Bu nedenle mesane kanseri tanısı alan kişilerin Üroonkoloji konusunda uzmanlaşmış bir Üroloji Uzmanı tarafından ve gerektiği durumlarda da Tıbbi Onkoloji ve Radyasyon Onkolojisi Uzmanlarının da dahil olduğu bir takım tarafından tedavi ve takip edilmesi, hasta bazında en ideal sonuçlara ulaşmak açısından uygun olacaktır.

Yrd. Doç. Dr. İlker Tinay

Üroonkoloji Derneği Üyesi

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Öğr. Üyesi