Robotik Cerrahi ile Kalp Kapağı ve Bypass Ameliyatları

Robotik kalp ameliyatları nedir? Kalp-damar hastalarına hangi durumlarda kalp ameliyatı önerilir? Robotik cerrahi nasıl uygulanır? Robotik cerrahinin avantajları nelerdir? Her bypass olmak isteyen hastaya robotik cerrahi uygulanabilir mi? Çocuklara robotik kalp cerrahisi yapılabilir mi? Acıbadem Maslak Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Cem Alhan robotik kalp cerrahisi ve kalp-damar cerrahisi konusunda merak edilen bu soruları Sağlığım İçin Herşey için cevaplıyor.

KALP HASTALIKLARI CİDDİ TOPLUM SAĞLIĞI PROBLEMİ

. Kalp-damar hastasına ne gibi durumlarda kalp ameliyatı öneriyorsunuz?
“Kalp hastalıklarından ölüm bütün dünyada olduğu gibi maalesef ülkemizde de 1. sıradadır. Dolayısıyla ciddi bir toplum sağlığı problemidir. Hem ülkelerin ekonomisi üzerine bir yük, hem de insan ömrünü belirgin derecede kısıtlayabilecek potansiyele sahip bir hastalıktır. Bu tek bir hastalık değildir. Kalp-damar cerrahisi koroner damar hastalığı, kapak hastalıkları ve romatizmaya bağlı hastalıklar gibi birçok kompleksi içeren bir cerrahidir.

Kalp hastalıklarının özellikle de koroner damar hastalığının Türkiye’de biraz sık görülmesinin nedeni ise bu hastalığa olan genetik yatkınlığımızdır. Türk Kardiyoloji Derneği’nin çok uzun yıllar sürdürerek yaptığı çalışmalar sonucunda da ülkemiz insanında iyi kolesterolün maalesef düşük seviyede olduğu görülmüştür. Bu da kötü bir alt yapı oluşturmaktadır. Dolayısıyla Avrupa ve dünya standartlarının biraz daha farklılaştığı standartlar Türkiye için söz konusudur. Türkiye’de hastalıklar biraz daha genç yaşta insanları etkilemektedir. Bu hastalıkları engellemek de bize düşmektedir.”

“TÜRKİYE ROBOTİK KALP CERRAHİSİNDE AVRUPA’DA 1. DÜNYADA 4. SIRADA”

. Robotik kalp ameliyatları nedir?
“Robotik kalp ameliyatı kalp cerrahisinde gelinen son noktadır. Robotik cerrahi ilk defa bundan 15 sene önce kalp ameliyatları için planlanmıştır. Fakat o zamanki teknoloji kalp cerrahisine çok uygun değildi. Başladıktan kısa bir süre sonra üroloji, kadın doğum, genel cerrahi gibi branşların daha çok kullandığı bir durum haline geldi. Aslında üroloji ve genel cerrahi gibi benzer işlemleri laparoskopik olarak da yapabiliyorduk. Uzun çubuklarla, karna sadece deliklerden girerek oradan ameliyatları gerçekleştiriyorduk. Kalp cerrahisinde ise bu süreç biraz daha geriden geldi. Bunun nedenlerinden bir tanesi kalp ameliyatlarında zamanın çok önemli olmasıdır. Ameliyatı çok hızlı ve çok etkin bir şekilde yapmamız gerekiyor. Çünkü diğer ameliyatlardan farklı olarak bu ameliyatlarda kalbi durdurmamız söz konusudur. Kalbi bir işlem için ne kadar uzun süre durdurursanız ameliyatın riski de o kadar artar. Ancak son 7-8 senede hem robot teknolojisinin ilerlemesi hem de bizim deneyim ve bilgilerimizin artması sonucunda kalp cerrahisinde de robotik cerrahi kullanılmaya başlandı. Özellikle ABD’den peş peşe gelen olumlu sonuçlardan sonra dünyada yaygınlaşmaya başladı. Türkiye de bu duruma çok çabuk ayak uydurdu.

Bugün Türkiye 2015 senesi verilerine göre yıllık ameliyat bazı sırasında robotik kalp cerrahisinde Avrupa’da 1. sıradadır. Türkiye’de toplamda bine yakın kişiye robotik kalp cerrahisi yapıldı. Bu Avrupa’da 1. dünyada ise 4. sırayı bize getiriyor. Onun için kalp-damar cerrahları olarak ne kadar gururlansak yeridir. Birçok merkezde kamu hastaneleri de dahil olmak üzere uygulanan bir cerrahidir. Türkiye’deki robotların yarısı da kamu hastanelerindedir. Dolayısıyla bütün Türkiye genelinde vatandaşlarımıza sunulan bir hizmet söz konusudur.”

ROBOTİK CERRAHİDE TÜRKİYE TERCİH EDİLİYOR

. Yurtdışından da Türkiye’ye robotik kalp cerrahisi olmaya gelen hastalar var mı?
“Yurtdışından hem robotik hem de kalp cerrahisi için çok hasta geliyor. Özellikle Türkiye’de son 10 yılda kalp cerrahisinde ciddi bir ivme söz konusudur. Sağlık turizminden ülke olarak ciddi pay almaktayız. Çevremizde de aslında Birleşik Arap Emirlikleri, Abu Dabi gibi ülkeler benzer yatırımlara yeni yeni girmektedir. Türkiye özellikle komşu coğrafyalarla arayı açmıştır. Yurtdışından da bu nedenle ciddi hasta referansları olmaktadır. Türkiye’de yapılan ameliyatların kalitesi şuanda birçok Avrupa ve Amerika cerrahileri ile kıyaslanabilir durumdadır. Ülkemizdeki merkezlerin sonuçları da dünya standartlarının üstündedir. O nedenle Türkiye’den artık yurtdışına herhangi bir sağlık problemi veya cerrahi için giden insanların sayısı oldukça azalmıştır.”

‘‘ROBOTİK CERRAHİ HASTAYA KONFOR GETİREN BİR AMELİYAT”

. Robotik cerrahi nasıl uygulanıyor?
“Normal ameliyatlar göğüs açılarak ve kemik kırılarak yapılır. Robotik cerrahide ise göğüs kemiği kesilmeden, kaburga arasından kemiklere dokunmadan, kaburga arasındaki boşluklardan delikler açılarak ve o deliklerden girilir. Bir ameliyatta iki santimlik bir kesiden yapılan dört delikle kalbin kapağının tamiri, kalpteki deliğin tamiri veya kalpteki tümörün alınması işlemi yapılabilir. Ciddi anlamda da hastalara konfor getiren bir ameliyattır. Kemik kesilmesi erken dönemde birçok sorunu beraberinde getiriyordu. Hasta yan yatamıyordu, ayağa rahat kalkamıyordu ve gezerken yanında yastık taşıyor ya da korse giyiyordu. Sürekli bir ağrı hissi oluyordu. Robotik cerrahide bu sorunlar ortadan kalkmıştır.”

ROBOTİK CERRAHİNİN AVANTAJLARI

. Robotik cerrahi sonrasında hasta neler yaşıyor?
“Robotik cerrahinin en büyük avantajlarından biri hastanın ertesi gün ayağa kalkıp yürüyebilmesidir. Ameliyatın 3. gününde merdiven çıkmaya başlarlar. 4. gün de taburcu edilirler. Çünkü klasik cerrahiye göre ağrı azdır. Aynı zamanda enfeksiyon oranları çok düşüktür. Kesi ufak olduğu için kanama oranları da azdır. Robotik cerrahi aynı zamanda eve erken gitme, günlük yaşantıya erken dönme ve işe de 3-4 hafta gibi bir sürede başlama avantajı sunmaktadır. Hastaneler için de robotik cerrahinin avantajları vardır. Sosyal güvenlik sistemi içerisinde hastaların devlete olan yükleri hastanın hastanede kalış süresi azaldığı için düşmekte; kullanılan izin de azalmaktadır.”

. Özel sigortalar ve SGK robotik kalp cerrahisini karşılıyor mu?
“Özel sigortaların bir kısmı karşılıyor. SGK ise henüz karşılamıyor. Ancak bazı çalışmalar yapılıyor bu konu ile ilgili. Geçtiğimiz sene robotik cerrahilerin yüzde 50’si karşılanıyordu. Ama yaklaşık bir senedir robotik cerrahi özel sağlık hizmetleri içerisine alındı. Yakın tarihte nasıl bir gelişme olacak hep beraber göreceğiz.”

BYPASS AMELİYATINDA YENİ YÖNTEM: HİBRİT CERRAHİ

. Bypass ameliyatlarında robotik cerrahiden yararlanıyorsunuz. Her bypass olmak isteyen hastaya robotik cerrahi uygulanabilir mi? Yoksa bu kararı almanızda bir takım kriterler de etkili midir?
“Kalbin ön yüzeyindeki damarlar için robotik cerrahi kesinlikle uygulanabilir. Kalbin arka yüzündeki damarlar içinse belli bir bilgi birikimine gelindikten sonra teorik olarak yapılabiliyor. Alternatif olarak son zamanlarda üstünde çalışılan hibrit cerrahi vardır. Kalbin ön yüzeyindeki damarlardaki tıkanıklıklara takılan stentler cerrahideki kadar başarılı değildir. Kalbin arka yüzündeki tıkanıklıklarda ise stentler bacaktan alınan damarlara kıyasla daha başarılıdır. Bu da ‘Kalbin arka tarafındaki damarlara uygunsa stent yapalım, kalbin ön tarafındaki damarlara da minimal invaziv ya da robotik cerrahi yaparak bypass ile meme damarını kullanıp hastaların yaşam kalitelerini ve sürelerini arttıralım’ görüşünü destekliyor. Bu ilk defa geçtiğimiz yılda kalbin ön yüzeyindeki damarın minimal invaziv yöntemlerle bypas yapılması tedavisi ile kılavuzlarımızda önerilir bir şekilde gündeme gelmiştir. Önümüzdeki 10 sene içerisinde hem kardiyoloji hem de cerrahinin birlikte yaptığı hibrit girişimlerin sayısı çok artacaktır.”

“ROBOTİK CERRAHİ İLE KALP KAPAĞI TAMİRİ VE DEĞİŞİMİ MÜMKÜN”

. Kalp kapağında problemi olan kişilere her cerrahiyi robotik cerrahi ile gerçekleştirme imkanı var mı? Robotik cerrahi ile kalp kapağı değişimi de yapılabilir mi?
“Kalp kapağı tamiri, kalbin kulakçıkları ve karıncıkları arasındaki kapakların tamiri bütün hastalarda mümkündür. Kapakların değişimi de bütün hastalarda robotik olarak yapılabilir. Mitral değişim ameliyatını dünyada robotik cerrahi ile en çok yapan ülkelerden biriyiz. Kapak değişimi ameliyatlarında şuanda bir numarayız. Tamir ameliyatları da çok yüksek başarı ile bütün mitral kapak rahatsızlıklarında çok rahat yapılabiliyor. Son verilere göre başarı şansı açık ameliyatlardan daha yüksektir. Çünkü 3 boyutlu bir görüntü ile istenilen derinlikte, konforlu bir şekilde çalışılabiliyor. Yaklaşık 12 kat büyüterek dokuları gördüğümüz için detaylı müdahale şansımız da oluyor.”

ÇOCUKLARDA ROBOTİK KALP CERRAHİSİ

. Çocuklara robotik kalp cerrahisi yapılabiliyor mu?
“Dünyadaki en küçük robotik kalp cerrahisi yapılan çocuk 13 yaşındaydı. Bu biraz daha teknolojinin gelişmesine bağlıdır. Şuanda bir robotun kollarının girmesi için aralarında 4’er parmak mesafe olması gerekiyor. Bu da ancak bir erişkin vücuduna sahip bir insanda yapılabilir. Robot ufalır ve kollar da küçülebilirse ileride bu söz konusu olabilir.”

. Robotik kalp cerrahisi konusunda gelecekte bizi neler bekliyor? Kalp-damar cerrahisi ile ufukta ne gibi gelişmeler var?
“Bugün Amerika’da FDA onayı bekleyen ve geliştirilen bir teknik var. Bu, tek bir delikten girilerek yaklaşık 2 santimetre çapında 4 tane kol ile 1 kamera ve 3 ayrı kol ile girilerek gerçekleştirilmesi planlanan bir cerrahidir. Çok ciddi bir çığır açacaktır. Olumlu tarafı da bu cerrahinin hastanın vücudunun içerisinde 360 derece dönebilme şansı tanımasıdır. Hareket serbestliği getirmektedir. Bu teknoloji 1-2 sene içerisinde bütün dünyaya yayılacak ve bundan en çok yararlanacak olan da hastalarımız olacaktır.”