Robotik Cerrahi ve Akciğer Kanseri

Kadınlarda ve erkeklerde akciğer kanserinin görülme sıklığı nedir? Akciğer kanseri erken teşhisle tedavi edilebilir mi? Akciğer kanseri ne tür belirtilere yol açar? Özellikle risk grubuna kimler girer? Akciğer kanserini erken evrede yakalamak için ne tür tarama testleri yapılır? Kanserin tipine, evresine ya da tümörün bulunduğu bölgeye göre hastaya ne tür tedavi seçenekleri sunulur? Akciğer kanseri tedavisinde cerrahinin yeri nedir? Akciğer kanserinde kapalı ameliyat teknikleri nelerdir? Her ameliyat gereken hastaya robotik cerrahi ile operasyon mümkün müdür? Bulunduğu bölge ve tümörün büyüklüğü operasyon kararını etkiler mi? Akciğer kanserinden korunmada sorumluluklarımız nelerdir?

Liv Hospital Ulus Göğüs Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Yuncu akciğer kanseri, korunma yolları ve tedavisi hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

ERKEKLERDE BİRAZ DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR

. Kadınlarda ve erkeklerde akciğer kanserinin görülme sıklığı nedir? Akciğer kanseri daha çok ileriki yaşlarda ortaya çıkan bir hastalık mıdır? Akciğer kanseri riski açısından cinsiyet farkı var mıdır?
“Erkeklerde en çok prostat kanseri, kadınlarda da meme kanseri görülmektedir. Ama bunlara göre daha az görülmesine rağmen her iki cinste de en çok öldüren kanser akciğer kanseridir. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada böyledir. Erkeklerde biraz daha fazla görülür. Erkeklerin tüm yaşamları boyunca akciğer kanserine yakalanma riski yüzde 8 ise kadınlarda yaklaşık yüzde 6’dır. Genellikle sinsi bir kanser olması, agresif olması, belirtilerini geç vermesi ya da farkedilememesi nedeniyle ileri evrede yakalanıldığı için en çok öldüren kanser olma durumunu sürdürmektedir.”

. Akciğer kanseri erken teşhisle tedavi edilebilen kanserler arasına girebilir mi? Akciğer kanserlerinde erken evrede cerrahiyle şifa imkanı daha mı çok yükselir?
“Agresif bir kanser olduğu için erken evrelerde bile belirli bir oranda karşımıza çıkmaktadır. Ancak akciğer kanserinde tamamen yenme ve tamamen iyileşme erken evrede yapılan akciğer kanseri ameliyatıyla elde edilir. Erken evrede yapılan ameliyatta kanserin tamamen çıkarılması en iyi tedavi olur.”

ÖKSÜRÜK, KAN TÜKÜRME VE BALGAM İLK BELİRTİLER

. Akciğer kanseri ne tür belirtilere yol açar?
“Akciğer kanserinin belirtileri ilk başta yeni başlayan bir öksürük ya da eğer sigara içici bir hastaysa öksürük karakterinde bir değişiklikle kendini gösterir. İkincisi kan tükürme veya kanlı balgamdır. Ancak her kanlı balgam akciğer kanseri anlamına gelmez. Onun dışında nefes darlığı, gögüs ağrısı, hırıltılı solunum da akciğer kanserinin belirtileri arasındadır. Zayıflama, ses kısıklığı, kemik ağrıları ve baş ağrıları da biraz daha ileri evre kanserin belirtileri arasında sayılabilir.”

RİSK FAKTÖRLERİ NELER?

. Özellikle risk grubuna kimler girer?
“Akciğer kanserinin önem sırasına göre risk faktörleri şöyledir:

1. Sigara içilmesi.
2. Dumanaltı olarak da adlandırılan pasif içicilik.
3. Herkesin şu anda tam bir bilgiye sahip olmadığı radon gazı. Radon gazı genelde toprak, kaya, su gibi ortamlarda, madenlerde bulunan doğal uranyumun bozulması sonucu iletilen bir gaz ve radyasyondur. Havadaki partiküllerle birleşir ve soluduğumuz havayla kanserojen etkisi yapabilir.
4. Asbest ve diğer kanserojenler. Bunların çoğunluğu mesleki hastalıklardır. Asbest tersaneler, maden ocakları, kömür ürünleri, klorür, berilyum, hardal gazı, arsenikli sular ve krom kanserojenlerdir.
5. Yüksek oranda hava kirliliği.
6. Akciğer kanserinin tedavisinde kullanılan radyasyon tedavisinin de kanserojen öyküsü vardır.
7. Özellikle anne, baba, kardeş gibi 1. derece kan bağı olan aile fertlerinde kanser varsa risk söz konusudur.”

Prof. Dr. Gökhan Yuncu

. Akciğer kanserini erken evrede yakalamak için ne tür tarama testleri yapılmalıdır?
“Tarama testleri genel anlamda pratik değildir. Ama seçilmiş olgularda yapılabilir. Belirtileri görülen kişilerde ya da seçilmiş olgularda, örneğin 40 yaşının üzerinde sigara içen, ailede kanser öyküsü olan hastalar yılda bir düşük doz göğüs bilgisayarı tomografisiyle erkenden yakalamak için tetkik yapılabilir.”

“TİPİNDEN ZİYADE EVRESİ ÖNEMLİ“

. Kanserin tipine, evresine ya da tümörün bulunduğu bölgeye göre hastaya ne tür tedavi seçenekleri sunulur? Akciğer kanseri tedavisinde cerrahinin yeri nedir?
“Özellikle küçük hücreli dışı kanserlerde cerrahi tedavi ilk plandadır. Küçük hücreli kanserlerin çok az bir bölümü cerrahi tedaviye uygundur. Ama tipinden ziyade önemli olan kanserin evresidir. Uzak metastaz yapmaması ya da her iki akciğerdeki boşluktaki lenf bezlerine metastaz yapmamış akciğerde sınırlı olan tümörler erken evreyi oluşturur. Göğüs bilgisayarı tomografisi ve PET (pozitron emisyon tomografisi) ile birleştirilmiş görüntüleme yöntemi olan PET/BT ile erken evre akciğer kanseri yakalandığında cerrahi ilk planda düşünülür. Eğer PET/BT’de başka bir yerde metastaz yoksa ameliyat hazırlıklarından sonra hastada solunum rezervine, kalp rezervine ve ek hastalıklarına bakılır. Eğer PET/BT’de lenf bezi metastazı veya tek bir organ metastazı düşünülüyorsa bunun kanıtlanmasına gidilir. Biyopsiyle evrelemede girişimsel yöntemler mediastoskopi, videotorakoskopik cerrahi veya bronşial ultrasonla bunlar kanıtlandıktan sonra metastaz varsa örneğin lenf bezi metastazı olan bir hasta Evre 3A’ya girer. Evre 1 ve Evre 2’de cerrahi tedaviyi uygulanır. Evre 3A ve 3B’de ya da 4’te genellikle cerrahi tedavi uygulanmaz.”

KAPALI AMELİYAT YÖNTEMLERİ VE AVANTAJLARI

. Akciğer kanserinde kapalı ameliyat teknikleri nelerdir? Her ameliyat gereken hastaya robotik cerrahi ile operasyon mümkün müdür? Bulunduğu bölge ve tümörün büyüklüğü operasyon kararını etkiler mi?
“Akciğer kanseri tedavisinde kullanılan videotorakoskopik yöntemler, hastaya daha az kesi, daha az komplikasyon ve ameliyat sonrası iş hayatına daha çabuk dönmesi ile ön plana çıkmıştı. Son dönemlerde robotik cerrahi uygulamaya girmiştir. Robotik cerrahi de bir kapalı ameliyattır ama videotorakoskopik yöntemlerin avantajları vardır. Çünkü kullanılan aletler farklıdır. Robotik cerrahide cerrahın el titremesi söz konusu değildir; oturarak çalışır, çok yorulmaz. Ayrıca üç boyutlu yüksek çözünürlüklü ve büyütülmüş görüntülere sahiptir. Aletlerin videotorakoskopik aletlerden farkı, aynı cerrahın elinin, el bileğinin göğsün içinde olması gibi bir manipülasyon esnekliği sağlamasıdır. Bu da dar alanlara erişebilmekle birlikte aynı zamanda ameliyatın hassaslığını ve güvenliğini sağlar. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle kapalı ameliyatlara robotik cerrahinin girmesi, yoğun bakım olanaklarının gelişmesi, ameliyatlarda enerji aletlerinin kullanılması ameliyatların hastaya olan zararlı etkilerini minimale indirmiştir. Bu nedenle özellikle erken evrede, ileri yaşta da olsa komorbitideleri de olsa bu hastaları cerrahi için zorlamak gerekir.”

KORUNMADA BİZE DÜŞEN SORUMLULUKLAR

. Akciğer kanserinden korunmada sorumluluklarımız nelerdir?
“Akciğer kanserinden korunmada, aile öyküsü varsa değiştirilemez ama, en önemli önlem buna en çok neden olan sigara içilmemesidir. Sigarayı bırakan kişilerde bile kansere yakalanma riski yarı yarıya azalır. Ayrıca çocuklara çok erken dönemlerde sigara konusunda eğitim verilmelidir. Pasif sigara içiciliğinden korunmak gerekir. Birlikte yaşadığımız ya da işyerinde çalıştığımız arkadaşların sigarayı bırakmalarını sağlayamıyorsak da en azından dışarıda içmelerini sağlayabiliriz. Doğal kaynaklardan, çevreden gelen radon gazının kanserojen etkisini önlemek için riskli bölgelerde, özellikle bodrum zemin katlarda oturulmamalıdır. 3. katlara kadar risklidir ve radon seviyesi ölçümü yapılabilir. Eğer limitlerin üzerindeyse izolasyon gibi önlemler alınmalıdır. Onun dışında evin sık sık havalandırılması da bu riski bertaraf edebilir. İşyeri önlemleri vardır;  işyerinde işyerinin önerdiği maske takılır ya da bilmiyorsak işyeri hekiminden o meslek dalıyla ilgili önlemleri uygulamaya sokabiliriz. Yine minereller ve vitaminler meyve ve sebzelerden alınmalı ve doğal yollardan elde edilen bir diyetle beslenilmelidir. Bir de mümkün olduğunca haftanın çoğu günlerinde egzersiz yapmak değiştirebileceğimiz önlemleri almamızı sağlar.”