Taş Hastalığı Şok Dalgalarıyla Tedavi Edilebiliyor

Halk arasında, zaman zaman “kum döktüm” diye basit bir sorun gibi de ifade edilen taş hastalığı, son derece ciddi bir sağlık problemi. Çocukluk çağından yaşlılık dönemine kadar, her yaşta görülebilen böbrek ve idrar yolundaki taşların tedavisinde, vücut dışından şok dalgalarıyla taş kırma yöntemi başarılı sonuç veriyor.

Toplumda yüzde 4 oranında görülen böbrek ve idrar yollarındaki taşlar, artık sosyal bir hastalık olarak kabul ediliyor. Erkeklerde, kadınlara oranla daha sık böbrek taşı oluşuyor. Ayrıca böbrek taşı hastalarının yüzde 2’sini çocuklar oluşturuyor. Tedavi edilmediğinde böbrek yetmezliğine neden olduğu için, taşların erken tanı ve tedavisi büyük önem taşıyor. Vücut dışından şok dalgalarıyla yapılan taş kırma tedavisi, hastaların yüzde 85’ine başarıyla uygulanabiliyor. Hastanın iyi bilgilendirilmiş olması tedavinin başarısını olumlu etkiliyor.

Böbreklerin görevi

Acıbadem Hastanesi Bakırköy Üroloji uzmanı Dr. Enis Rauf Coşkuner böbreklerin temel görevinin, vücudun tuz ve su atılımını kontrol etmek ve kan asit- baz (pH) dengesini sabit tutmak olduğunu belirterek şöyle devam ediyor:

“Zararlı olabilecek pek çok atık madde, böbrekler yoluyla vücuttan uzaklaştırılıyor. Böbrekler karın içinde sırt omurlarının sağ ve soluna yerleşmişlerdir. Karın boşluğu içindeki karın organları böbreklerin önündedir ve aralarında karın zarı ( periton) bulunmaktadır. Böbreklerin dokusu içinde oluşan idrar, böbrek havuzcuğuna aktarılır. Bu havuzcuktan başlayan yaklaşık 20-25 cm’ lik ince bir kanal ( üreter) yoluyla idrar, mesane dediğimiz temel görevi idrarı depolamak ve istemimiz dahilinde boşaltmak olan organımıza gelir.”

Ağrı en önemli belirti

Böbrek ve idrar yolları taşları, hiç fark edilmeyen karın ve sırt ağrılarından çok şiddetli dalgalar şeklinde gelen kolik denen ağrılara kadar, şikayetlerle ortaya çıkıyor.. Genellikle böbrek içinde idrar akımını engellemeyen taşlar, dikkati çeken bir belirti vermeyebiliyor.  Dr. Enis Rauf Coşkuner, böbreklerden hareketlenerek havuzcuk ve üreter düzeyine ilerleyen taşların çok şiddetli ağrılara yol açtığına dikkat çekerek, şöyle konuşuyor:

“Bu ağrı insanın hissedebileceği en şiddetli ağrı tarzını alabilir. Hatta hasta bulantı kusma şikayetlerinin yanı sıra, bağırsak çalışması bozulduğu için gerginlik ve gaz şikayetlerinden yakınır. Taşın yaptığı tahriş düzeyine, idrarda kan gözlenebilir. Taş idrar yolunda ilerleyip mesaneye yaklaştığında, idrar yapım bozuklukları tabloya eklenir. Hastada devamlı idrar hissi, yanma ve sızı sık rastlanan bulgulardır. Bu şikayetler ile doktora başvuran hastanın teşhisi kısa sürede konulur. Basit idrar analizi uygulanabilecek ilk tetkiktir. Bu doğrultuda kontrol edilen direkt üriner sistem grafisi ve üriner sistem ultrasonografisi teşhisi büyük olasılıkla koydurur. Bazen daha ileri tetkik olarak ürografi veya tomografi radyolojik araçlardan faydalanır.”

Tedavi yöntemleri

Hastaların yaşam kalitesini etkileyen, sık sık iş gücü kaybına neden olan taş hastalığının tedavisinde, değişik yöntemler kullanılabiliyor. Vücut dışından şok dalgalar ile taşı parçalama (ESWL) tedavi yöntemlerden biri. Küçük bir kanaldan girerek taşın böbrekten alınması, ultrason, lazer veya elektrohidrolik enerjilerden de faydalanılarak taşın idrar yollarından kırılarak alınması diğer sık kullanılan yöntemler. Açık cerrahi, günümüzde nadir olarak kullanılıyor. Dr. Rauf Çoşkuner, herhangi bir operasyona gerek kalmayan şok dalgalarıyla taş kırma tedavisiyle ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:

Şok dalgalarıyla taş kırma tedavisi

“Son 20 yılda, böbrek taşlarının geleneksel açık cerrahi yöntemle tedavisi giderek azalmış ve ancak küçük bir hasta grubuna uygulanması aşamasına gelinmiştir. Tüm gelişmiş ülkelerde şok dalgası üreten taş kırıcı cihazlar idrar yolu taşlarını vücut dışından parçalayıp kum haline getirmektir. Hastaların yüzde 85’’i bu tedaviye uygundur. Açık cerrahi ve endoskopik uygulamada inisiyatif tamamen hekimin elinde iken ESWL’ de ancak hastanın tam katılımı ile iyi sonuç alınabilir. Öncelikle hastanın ruhsal bakımdan hazır olması, iyi bilgilendirilmiş olması tedavi sonucunu etkilemektedir.”

Tedavi süresi 1 saat

Vücut dışından şok dalgalarıyla taş kırma tedavisinde, çeşitli metotlarla şok dalga hüzmeleri taşa yoğunlaştırılıyor. Bir böbrek idrar yolu taşının kırılması için, bir çok şok dalgasının taşa ulaşması gerekiyor. Hasta bu işlem için tedavi masasına yatırılıyor.

Genelde sakinleştirici bir ilaç, çok nadir hasta grubunda anestezi işleminin uygulanması için yeterli oluyor. Dr. Enis Rauf Coşkuner, şunları söylüyor:

“Özel bir röntgen veya ultrasonografik görüntüleme yöntemi ile taş şok dalgalarının tam odak noktasına getirilir. Şok dalgası sıvı dolu yastık aracılığıyla önce vücuda , oradan da taşa ulaşır. Taşın kum haline gelebilmesi için gerekli zaman taşın büyüklüğüne göre değişmekle birlikte, genelde 1 saattir. Daha sonraki günlerde kum idrar yollarından atılır. Bu sırada kolik tarzı ağrılar ve idrar yolun kısmi tıkanması görülebilir. Hastaların yüzde 10-20’sinde bu durum için tüm imkanların bulunduğu bir klinikte konu üzerine deneyimli bir ürolog tarafından bu işlemin uygulanması önemlidir.”

Böbrek taşının tekrarlama riski oldukça yüksek. Bir kez taş oluşturan hastanın ömür boyu takip edilmesi gerekiyor. Ayrıca taşın niteliğine göre diyet ve ilaç kullanılması da büyük önem taşıyor.

Kaynak: Acıbadem Hastanesi web sitesi
(http://www.guncelsaglik.com)