Tekrarlayan Enfeksiyonlar Neden Oluşur?

Liv Hospital-Samsun Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu tekrarlayan enfeksiyonların nedenlerini Sağlığım için Herşey’e anlattı.

TEKRARLAYAN ENFEKSİYON NEDİR?

Enfeksiyon hastalıkları mikroorganizmaların (mikrop) neden olduğu; korunma önlemlerine uyulması ve aşıların kullanılması ile önlenebilen hastalıklardır. Enfeksiyon geliştiğinde ise uygun ve yeterli tedavi ile de hastalar sağlıklarına kavuşabilir. Bununla birlikte bazı durumlarda enfeksiyonlar tekrarlayabilir (nüksedebilir). Aynı enfeksiyonun sık görülmesi, daha şiddetli olması, beklenmeyen komplikasyonlarla birlikte daha uzun sürmesi veya standart tedaviye rağmen hastalığın iyileşmemesi tekrarlayan enfeksiyon tanımının içinde yer alır.

Bir yıl içinde iki veya daha şiddetli enfeksiyon, üç veya daha fazla solunum yolu enfeksiyonu (örneğin, sinüzit, bronşit) veya bir yıl içinde iki ay süreyle antibiyotik kullanma durumu tekrarlayan enfeksiyonu gösterir.

TEKRARLAYAN ENFEKSİYONLAR NELERDİR?

• Farenjit
• Sinüzit
• Zatürre
• Deri absesi
• Selülit
• İmpetigo (iltihaplı isilik)
• Uçuk
• Zona
• İdrar yolu enfeksiyonları
• İshal

ENFEKSİYONLAR NEDEN TEKRARLAR?

Tekrarlayan enfeksiyonlara altta yatan hastalıklar, organ ve dokuların anatomisinde veya işlevinde ki bozukluklar neden olabileceği gibi geçirilmiş enfeksiyonlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar da (sekonder-ikincil) bağışıklık yetmezliğine neden olarak enfeksiyonların tekrarlamasına neden olur. Bu nedenle tekrarlayan enfeksiyonlar bağışıklık yetersizliğinin de göstergesi olabilir.

Bağışıklık yetmezliği her yaşta görülebilir. Aslında bağışıklık yetmezliği durumunda görülen enfeksiyonların çoğu, herkeste görülebilen, kulak enfeksiyonları, sinüzit, zatürre gibi enfeksiyonlardır. Kimi zaman ise daha nadir enfeksiyonlar menenjit, eklem enfeksiyonu gibi hastalıklar görülebilir.

BAĞIŞIKLIĞI ETKİLEYEN İKİNCİL DURUMLAR NELERDİR?

• AIDS/HIV enfeksiyonu
• Diabetes mellitus (Şeker hastalığı)
• Enflamatuvar barsak hastalıkları
• Karaciğer sirozu
• Nefrotik sendrom
• Otoimmun hastalıklar
• Splenektomi (Dalağın cerrahi olarak çıkarılması)
• Kanserler
• Kortizon ve diğer bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar
• Radyoterapi

Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu

NE ZAMAN TEKRARLAYAN ENFEKSİYON DÜŞÜNÜLMELİ?

• Çocuklarda yılda dört defadan fazla antibiyotik tedavisi, erişkinlerde ise ikiden fazla
• Bir yılda altıdan fazla bademcik iltihabı olması
• Dört yaşından büyük çocuklarda yılda dört defadan fazla kulak enfeksiyonu
• Yılda üçten fazla sinüzit geçirilmesi veya kronik sinüzit
• Hayatta iki defa zatürren geçirilmesi
• Altı ayda iki veya daha fazla, bir yılda üç veya daha fazla idrar yolu enfeksiyonları
• Sık tekrarlayan deri enfeksiyonları
• Enfeksiyonları önlemek için antibiyotik kullanılması
• Sık görülen enfeksiyonların şiddetli geçirilmesi

TEKRARLAYAN ENFEKSİYONLAR HANGİ HASTALIKLARLA KARIŞIR?

Tekrarlayan enfeksiyonlar alerjik durumlarla karışabilir. Allerjit rinitli çocuklarda allerjiye bağlı olarak öksürük ve hırıltı olur ve bu nedenle üst solunum yolu enfeksiyonu tanısı alabilirler. Ayrıca bu çocuklarda virüslere bağlı üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası reaktif solunum yolu hastalığı veya astım nedeniyle öksürük ve hırıltı olabilir ve yanlışlıkla zatürre ve bronşit tanısı alabilirler.

KİŞİLER NEREYE BAŞVURMALI?

Tekrarlayan enfeksiyonu olan kişiler, tekrarlayan enfeksiyonların nedeninin araştırılması için aile hekimi, allerji/immunoloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanlarına başvurabilir.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ NASIL GÜÇLENDİRİLEBİLİR?

• Sigara içmeyin
• Alkol kullanmayın
• Bol sebze ve meyve yiyin
• Düzenli olarak egzersiz yapın
• Kilonuzu sağlıklı düzeyde koruyun
• Yeterince uyuyun
• Stresten uzak durun
• Enfeksiyonlardan korunmak için önlem alın (örneğin: elleriniz yıkayın, iyi pişmiş yiyecekler yiyin, açıkta satılan yiyecekleri yemeyin)

Bağışıklık sistemini güçlendirdiği belirtilen çok sayıda ilaç bulunmaktadır. Bununla birlikte nasıl bir bağışıklık yetersizliği olduğu saptanmadan, kullanılacak ilaçlar yarar yerine zarar getirebilir, bu nedenle hekime danışmadan bu amaçla ilaç kullanılmamalıdır.

SIK TEKRARLAYAN ENFEKSİYON NEDENLERİ NELERDİR?

“Kişiye ait faktörler”

• Anatomik bozukluklar (vezikoüreteral reflü: idrar yolu enfeksiyonu)
• Splenektomi (Dalağın cerrahi olarak çıkarılması: kapsüllü bakteri enfeksiyonları)
• Sigara kullanımı (akciğer enfeksiyonları)
• Alkol (aspirasyon pnömonisi)
• Altta yatan hastalıklar (KOAH: bronşit atağı, böbrek taşı: idrar yolu enfeksiyonu)
• Sık tekrarlayan travmalar (Deri apsesi, sellülit, mantar enfeksiyonları)
• Kafa travması (Menenjit)
• Yetersiz hijyen (Deri enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, farenjit)
• Bağışıklık yetersizliği (Bağışıklığın baskılanması: bağışıklık durumuna göre farklı enfeksiyonlar)

“Tedaviye ait faktörler”

• Uygun olmayan tedaviler (Uygun olmayan antibiyotik seçimi)
• Yetersiz tedavi (tedavinin erken kesilmesi, uygunsuz doz, doz aralığı, ilaç etkileşimi)