Cerrahi Yöntemle Boy Uzatmak Mümkün!

Boy uzatma ameliyatları hakkında merak edilenleri Memorial Bahçelievler Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Kürklü, Sağlığım İçin Her Şey’e anlattı.

YÜZDE 30’U KADAR UZATILABİLİR

Boy uzatma ameliyatları çocukluk ve yetişkin olarak belirttiğimiz iki dönemde yapılabilir. Yetişkin dönem; kızlarda 16,  erkeklerde ise 18 yaş sonrasını ifade eder. Çocukluk çağında daha çok bir ekstremitenin kısalığı, bir kolun ya da bacağın kısa olması gibi problemler sebebiyle operasyonlar gerçekleşir. Enfeksiyon, travma gibi nedenlerle çocuğun büyümesi engellemiş ve buna bağlı olarak kol ya da bacaklarda kısa kalma durumları olabilir. Kısalık oluşmuşsa diğer ekstremiteyle eşitlemek için operasyonlar yapılabilir. Bir kemik genellikle normal uzunluğunun yüzde 30’u kadar uzatılabilir.  Yetişkinlerde bir tibia (kaval kemiği) boyu 33-34 cm’dir. Bir operasyon ile 7 ile 10 cm arasında uzatılabilir.

ÇOCUKLARDA BOY KISALIĞI

Endokrin bozuklukları, böbrek ya da karaciğer hastalıkları gibi nedenler çocuklarda boy kısalığına yol açabilir. Bu tür durumlar bir ekstremitenin değil bir bütün olarak boy kısalığını ifade eder. Çocuklarda genel olarak bir boy kısalığı varsa öncelikle bir çocuk endokrin uzmanı tarafından değerlendirme sağlanmalıdır. Boy kısalığının herhangi bir hormonsal bozukluğa bağlı olmadığının bir endokrin uzmanı tarafından belirlenmesi gerekir. Çünkü hormonsal bir bozukluk yoksa “akondroplazi” denilen cüce ya da genetik olarak kısa bir çocuk olduğu anlamına gelebilir. İlk operasyon 1-6 yaş aralığında okul çağı öncesinde yapılmaktadır. Bu yaşta genellikle 5 cm kadar boy uzatma sağlanabilir. Bu eşitsizlik devam ederse 12 yaşında bir uzatma operasyonu daha yapılabilir. Yaş ilerledikçe yaşıtlarına göre boy eşitsizliği hala devam ediyorsa 18 yaşında üçüncü boy uzatma ameliyatı gerçekleşebilir.

3 OPERASYONLA 135’TEN 155 CM’E

Büyüme sürecinin tamamlanmasına rağmen boy ölçüsünün kadınlarda 125, erkeklerde ise 135 cm’in altında olması cücelik olarak ifade edilir. Kısalık ise kadınlarda 150, erkeklerde 160 cm’in altında olması durumudur. Akondroplazik hastalara gerçekleştirdiğimiz operasyonlarla amaç, günlük yaşantısında kullandığı raflar, dolapları gibi ya da toplu taşıma araçlarındaki tutma noktaları gibi alanlara uzanabilecek boya ulaşmasıdır. Gerçekleştirilen 3 operasyonla 135 cm olan bir hasta 155 cm’e kadar uzatılabilir. İkinci grup hasta ise cüce olmayan; ancak genetik kısalığı olan çocuklardır. Bu grup hastalar genellikle 18 yaşından sonra operasyona aday olabilir.

Prof. Dr. Mustafa Kürklü

18 YAŞ ÜSTÜ BOY UZATMA AMELİYATLARI

İlk ameliyatla hastanın boyu 7-10 cm arası uzatılabilir. Genellikle bu uzatmadan sonra oluşan boşluğun vücut tarafından doldurulması ve cihazın çıkartılması 7-9 ay gibi bir sürede olur. Operasyon sonrası hastanın normal aktivitelerine devam ederek günde en az 3 km yürümesi önemlidir. Cihaz eşit olarak boy uzamasına yardımcı olur ve 7-9 ay gibi bir süre sonra çıkarılır. İkinci uzatma için operasyon bu cihaz çıkartıldıktan1-2 ay sonra planlanır. İkinci seansta da aynı süreç bir daha uygulanır. Hasta 16-18 ay gibi bir sürede 160 cm den 174-175 cm’e uzatılabilir.

AMELİYATTAN 1 HAFTA SONRA BOY UZAMA BAŞLIYOR

İlizarov yöntemi; kemiklerin ince teller ve çemberlerle tespit edildiği, menteşeler ve çubuklar yardımı ile kemik parçalarına kontrollü hareket verebilen bir sistemdir. Genel ya da spinal anestezi ile uygulanmaktadır. Bacaklara takılacaksa özellikle bel bölgesinden anestezi uygulanır. Operasyon süresi genel olarak 1 buçuk, eğer iki kemiğe uygulanacaksa 3 saat kadar sürebilir. Hastanın yaşına göre değişse de 1.2-1.8 mm çaplı tellerle kemikler dıştan içeriye doğru tespit edilir. Bu cihaz 4 halkadan oluşmaktadır. Ameliyat yapıldıktan 1 hafta sonra halkaların arasındaki özel uzatma aparatlarıyla günde 1 mm ile boy uzatma sağlanır. Ayda ortalama 3 cm kadar uzama sağlanabilir. Hasta aparatları günde 4 defa 0.25 mm kadar çevirir ve gün sonunda 1 mm kadar çevirmiş olur. Bu ağrılı bir işlem değildir. Genellikle bu çevirme işlemini 6 yaşından büyükse hastaların kendisinin yapması istenir. Bu bir vida çevirmek kadar basit bir işlemdir. Bu süreçte hastanın doktorunun belirttiği plan dışına çıkmaması ve fazla çevirim yapmaması gerekir.

İLİZAROV YÖNTEMİNİN AVANTAJLARI

İlizarov yönteminde takılan cihazın görülmemesi için belirli bir dönem geniş paçalı pantolon, eşofman gibi kıyafetlerin giyilmesi gerekebilir. Ancak bu süreçte vücuda tam yük verilerek istenilen aktiviteler yapılabilir, cihaz bir engel yaratmaz. Bir diğer boy uzatma tekniği de kemiğin içine eklenen çivilerle boy uzatma ameliyatlarıdır. Burada dışarıdan fark edilen bir cihaz yoktur; ancak ilizarov yöntemindeki kadar boy uzatma sağlanamaz ve uzatma süresince vücuda fazla yük verilemez. Hastanın belirli bir dönem koltuk değneği kullanması gerekebilir. İlizarov yöntemi, aynı zamanda bacak- kol eğriliklerinde de kullanılabilen bir yöntemdir. İlizarov yönteminde çocuklar cihaz uygulandıktan ve uzatma başladıktan 10 gün sonra normal bir şekilde üzerine tam yük vererek okula gidebilir.

KOZMETİK AMAÇLI BOYUNU UZATMAK İSTEYENLER OLUYOR

Boy kısalığı, bazı kişileri psikolojik olarak etkilemekte ve sosyal, iş, okul hayatlarında başarısızlık yaratabilmektedir. Bunun için sadece kozmetik amaçlı olarak boyunu uzatmak isteyen kişiler olabilmektedir. Kadın hastanın boyu 150 cm, erkek hastanın ise 160 cm’in üzerindeyse ve boy uzatma isteniyorsa bu kişilerden psikiyatri raporu istenir. Hastanın boy kısalığı nedeniyle iş ya da okul hayatının etkilendiğine dair bir rapor belirtmesi gerekir. Bu tür kozmetik amaçlı operasyonlarda da tibia ve femur uzatılabilir. Örneğin 155 cm boyu olan bir kadının tibiası ortalama 32 cm, femuru da 34 cm’dir. Tek seferde tibia en az 8 cm, femur da 8.5 cm uzatılabilir. Çapraz uzatma yapıldığı için 2 seans uzatmada 16-17 cm olabilir. Bu süreç 17-20 ay arası kadar sürebilir.

“KOPAN PARMAĞI UZATMAK MÜMKÜN”

El ve ayak parmaklarındaki kısalıklar, bacaklardaki eşitsizlikler ve eğrilikler de aynı teknikle yapılabilir. Bu cihaz üzerinde menteşe motor dediğimiz bir yapılanma var ve burada örneğin bir kemikte eğrilik, angulasyon varsa bu açılanmaya göre cihaz yerleştirilir. Özel ölçüm teknikleri ile düzeltme sağlanır. Sadece eğrilik durumlarında değil kemik kaymaları, kısalıkları, kemiğin birbirinin üzerine binmesi gibi durumlarda da kısa zamanda çözüm sağlanabilir. En önemli kullanım yerlerinden biri de kemik enfeksiyonları olarak adlandırılan kronik osteomiyelit hastalığıdır. Kemik enfeksiyonlarında da bu cihazla tam olarak kapama sağlanarak tedaviler sağlanabilir. Parmak kopmaları gibi durumlarda da uzatma sağlanarak, parmağın tekrar fonksiyonel olarak kullanması mümkündür.