Sigara İçmeyenlerde Akciğer Kanseri Neden Gelişir?

İstatistiklere göre tüm akciğer kanserlerinin yüzde 80-90’ı tek başına sigara kaynaklıdır. Peki, geri kalan yüzde 10-20’lik dilimde akciğer kanseri oluşumu neden kaynaklıdır. Hayatı boyunca sigara içmemiş fakat akciğer kanserine yakalanmış kişilerde hangi sebepler aranır ve risk faktörleri nelerdir?

17 Kasım Dünya Akciğer Kanseri günü nedeniyle Emsey Hospital Medikal Onkoloji ve Fitoterapi Uzmanı Prof. Dr. Hakan Karagöl ‘‘Dünya’da en yaygın kanser türü olan akciğer kanserinin birincil nedeni kesinlikle sigaradır. Ve sigarayı hangi aşamada olursa olsun bırakmak akciğer kanseri riskini ciddi oranda azaltacaktır. Ancak en büyük nedeninin sigara olması nedeniyle diğer risk faktörlerini görmezden gelmek büyük bir yanılgı olabilir.’’ diyerek konuyla ilgili çeşitli açıklamalarda bulundu.

AKCİĞER KANSERİNDE FARKINDALIK YAKLAŞIMI SADECE SİGARA ÖZELİNDE OLMAMALI

Genel olarak akciğer kanserinin gelişiminde sigaranın büyük etkisi vardır ve bunun paralelinde sigarayı bıraktırmaya yönelik bilinçlendirme çalışmaları çok güçlü ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmektedir.  Bu farkındalık yaklaşımlarının odağında akciğer kanseri gibi ciddi bir hastalık olması nedeniyle, her açıdan değerlendirilerek tüm risk faktörleri hakkında toplumu yönlendirme ve bilgilendirmeye yönelik olması önemlidir.

KADINLARDA DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR

Prof. Karagöl ‘‘Akciğer kanserlerinin yüzde 10-15’i hiç sigara içmemiş insanlarda görülmektedir. Akciğer kanseri görülen kadınların yaklaşık yüzde 20’si hiç sigara içmemiştir. 2014 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nde 72.000 kadının akciğer kanserinden öldüğü bunların yaklaşık 14,500’ünün ömrü boyunca hiç sigara içmediği tahmin edilmektedir. Akciğer kanseri ölümlerinde erkeklerde son zamanlarda görülen düşüşün aksine, sigara içmeyen kadınlarda akciğer kanserine bağlı ölüm oranları artmaktadır.’’

SİGARA KAYNAKLI OLMAYAN AKCİĞER KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Sigara içmeyenler için halen bir akciğer kanseri tarama testi olmadığını, bu nedenle sigara kullanmayanların da akciğer kanserinde tüm risk faktörlerinin bilincinde olması ve hastalıkla ilgili en ufak şikâyetin varlığında hemen doktora başvurmasının hayati önem taşıdığını vurgulayan, Prof. Dr. Karagöl sigara kaynaklı olmayan akciğer kanseri risk faktörlerini şöyle sıraladı;   Radon: Zamanlarının yüzde 90’ını kapalı mekanlarda geçiren insanlar için bina içi solunan havanın niteliği önemlidir. Kapalı ortam havasında azot, oksijen, hidrojen vb. yararlı gazlar bulunduğu gibi, ortam koşullarına bağlı olarak “Radon” gibi insan sağlığını ciddi olarak tehdit eden zararlı gazlarda bulunabilir. Radonun neden olduğu akciğer kanseri nedeniyle her yıl ABD’de 21.000 kişinin öldüğü tahmin ediliyor.

Mesleki nedenlerle kanserojenlere maruz kalmalar: İşyerinde kimyasal maddelere maruz kalma, akciğer kanserlerinin sigara dışı nedenlerinin yüzde 13 ila 29’unu oluşturmaktadır.

Asbest: İş yerinde veya evde asbeste maruz kalma hem de akciğer kanseri ve hem de akciğer zarı kanseri olan malign mezotelyoma’nın gelişmesi riskini artırır.

Pasif içicilik: ABD’de yılda yaklaşık 3.000 kişi, kendisi sigara içmediği halde bulunduğu ortamda sigara içilmesine bağlı dumana maruz kaldığından akciğer kanserine yakalanmaktadır.

Genetik / Irsiyet (Ailevi geçiş): Genetik hastalık bir insanda iki şekilde görülebilir. Kişi anne rahminde iken genlerinde bozulmalar gelişebilir veya anne ve babasından bozuk gen alabilir (Irsiyet: Ailevi geçiş), Genetik bozulmalar (Ana rahminde genlerde bozulma veya ailevi bozuk gen alma),  akciğer kanseri gelişiminde sigara içmeyenler arasında sigara içenlerden daha fazla rol oynar. Son yıllarda, meme kanseri geni “BRCA-2”deki bozulmanın akciğer kanseri gelişme riskini de artırdığı bulunmuştur. Nadir bir genetik mutasyon olan “T790M EGFR” mutasyonunun sigara içmeyen bir insanda bulunması durumunda yüzde 31 olasılıkla akciğer kanseri gelişeceği belirlenmiştir. Ayrıca T790M EGFR mutasyonu irsi bir özellik gösterebilir. Anne babasından birinde T790M EGFR mutasyonu olan çocukların yüzde 50’sinde bu mutasyon görülmektedir. (Otozomal dominant mutasyon geçişi). Diğer bazı gen mutasyonlarının da, özellikle Asya toplumlarında sigaraya bağlı olmayan akciğer kanseri ile ilişkisi olduğu belirlenmiştir.

Hava kirliliği: Kömür ve yoğun dizel egzoz dumanlarına yoğun olarak maruz kalma.