Tüp Bebekte Başarıyı Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Tüp bebekte başarıyı etkileyen faktörleri ve başarılı bir tüp bebek uygulamasının kişiye özel nasıl planlandığını İstanbul Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi’nden Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Suzan Gençsoy anlattı.

. Tüp bebek tedavisinde ilk denemedeki başarı oranı nedir?

‘‘Çiftler ilk etapta bunu bir hastalık olarak algılıyorlar ve sebebin kimde olduğunu araştırmaya girişiyorlar. Özellikle büyük ailelerde geleneksel olarak kadın kusurlu görüldüğünden büyük bir psikolojik stres içerisinde başvuruyorlar. İlk etapta sebebi araştırma aşamasında bunun bir hastalık olmadığını, sosyal bir sorun ve bir çiftin sorunu olduğunu belirterek çifti rahatlatıyoruz. Tüp bebek tedavisinin, yapılan bütün istatistiklerde en iyi şartlardaki başarı oranı yüzde 70-75 olarak tespit ediliyor. Yumurta rezervinde azalma, embriyoların genetik yapısında bir problem ya da kadının rahminde yapısal bir sorun varsa bu oranlar düşebiliyor. Sonuç olarak ilk denemede yüzde 30-70 arasında bir başarı şansı bekleniyor. Tabii kadının yaşı da başarı oranını oldukça azaltabiliyor. Çünkü yaşla birlikte yumurtalar yaşlanıyor ve genetik yapısı bozuluyor.’’

KADININ YAŞI BAŞARI ORANINI ETKİLİYOR

. Peki, kadının yaşı derken hangi yaştan itibaren bu başarı oranı azalıyor?

‘‘Genelde doğurganlık yaşı, ideal şartlarda 20’li yaşlardan başlar 35’li yaşlara kadar gider. 35 yaştan sonra yumurtalar giderek azalmaya başlar ve bu her kadında farklı hızda ve farklı zamanda olur. Özellikle kadının ailesinde (hala, teyze, anne) erken menopoza girmiş kadınlar varsa bu genetik olarak o çiftin kadınına da geçmiş olabilir. Yumurta azalması hiçbir şikayet olmadan bilinemez. Dolayısıyla ailede böyle hikayesi olan bir kadının yılda bir kere bir jinekoloğa başvurup yumurta rezervini ultrasonda veya hormonal yoldan test etmesi uygundur. Eğer öyle bir şey tespit edilirse doğurganlığını ileri yaşa ertelemesi çok uygun olmaz. Çünkü erken menopozun tedavisi yoktur. Tüp bebek ancak var olan yumurtalarla yapılabilir. Bazen 20’li yaşlarda bile yumurtalar tükenebilir. Yumurta bulunamadığı zaman da tüp bebek tedavisi uygulanamaz.’’

YUMURTA DONDURMA

. Kariyer için çocuk sahibi olmayı ertelemiş ya da henüz evlenmemiş ancak yumurtalık rezervi azalan kadınlar için yasal olarak yumurta dondurma söz konusu mudur?

‘‘Evli olan bir çift kariyer veya başka bir nedenle çocuk düşünmüyorsa, kadının yumurta rezervinde sorun olmasa dahi 40’lı yaşlara yaklaşıyorsa muhakkak tüp bebek tedavisi ile embriyo oluşturup embriyoları dondurmak mantıklı olabilir. 32 yaşında embriyo dondurduysa 40 yaşında bile bu embriyo transfer edilebilir ve başarı şansını düşürmez. Çünkü 32 yaşında alınan bir yumurta 40 yaşındaki kadının yumurtasından çok daha değerlidir. Yumurtalar 5-10 yıla kadar rahatlıkla saklanabilir. Bir partneri olmayan, çok yakında da bir evlilik gözükmeyen yaşı ileri veya yumurta rezervinde azalma olan kadınlar için de devletin verdiği heyet raporuna ve yumurta rezervini gösteren hormon testinin seviyesine bakılır. Bu raporla birlikte yumurta dondurulabilir. Bu yumurtalar ilerleyen yaşlarda çözülüp tüp bebek tedavisi için kullanılabilir. Ayrıca devlet, ailede ilk çocuk için tüp bebek raporu alındığı zaman ödemenin bir kısmını karşılamaktadır.’’

TÜP BEBEKTEBAŞARIYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?

. Tüp bebek tedavisinde başarısızlıkla sonuçlanmış bir vakaya yaklaşım nasıldır?

‘‘Böyle bir durumda ilk etapta daha önceki denemelerdeki problemler bize yardımcı olur. Genelde problemler embriyo veya rahim kaynaklı olarak ikiye ayrılır. Embriyoların gelişiminde bir problem varsa çifte genetik inceleme yapılır ve bir sonraki denemede tüm embriyolar genetik olarak taranır. Bu embriyoların arasından genetik olarak sağlıklı embriyo seçilerek transfer edilir. Eğer rahimle ilgili bir sıkıntı varsa rahim çok detaylı incelenir. Rahmin kalitesinde, iç yapısında bir bozukluk var mı diye bakılır. Çünkü bazen rahim içerisinde daha önceki müdahalelerden veya enfeksiyondan kaynaklı birtakım yapışıklıklar olabilir. Bunlar başarı şansını düşürür. Rahim içerisinde büyümüş miyom veya polipler de olabilir. Endoskopik bir işlem olan histeroskopi tedavisiyle embriyo yerleştirilen yer incelenir ve herhangi bir patolojik durum gözükürse aynı etapta tedavisi yapılır. Miyom ya da polip varsa alınır, yapışıklık varsa açılır veya doğumsal herhangi bir defekt varsa düzeltilir. Çünkü bazen rahmi ikiye ayıran perde gibi oluşumlar oluşur. Rahim kalitesi uygun hale getirildikten sonra transfer yapılır.’’

KİŞİYE ÖZEL TEDAVİNİN AVANTAJLARI

. Kişiye özel tüp bebek tedavisinin ne gibi avantajları vardır? Tüp bebek tedavisinde ilaçların yeri nedir?

‘‘Her tedavi her çifte farklı şekilde yapılır. Kullanılan ilaçların dozu bile kişiden kişiye değişir. Aynı kişide farklı zamanlarda yapılan tedaviler bile farklı olabilir. Bazen kadının yumurta rezervinde 1-2 tane yumurta gözükür. Bu sefer hiçbir zaman iğne kullanılmaz. Çünkü gereksiz bir hormon yüklemesi olur. İlaçsız tüp bebek tedavisi (naturel siklus) yapılır. Kendi yumurtasının büyümesi izlenir. Bazen çok düşük dozda birtakım tabletler kullanılarak kontrol altına alınır. Bazen rahim zarı ince kalabilir ve bunu desteklemek için farklı ilaçlar kullanılır. Tedavinin kişiye özel olması çok daha güzel başarı sonuçlarına bizi götürebilir.’’

İKİ DENEME ARASINDAKİ SÜRE NE KADAR OLMALI?

. İki deneme arasındaki süre normalde ne kadar olmalıdır?

‘‘Eğer tek bir yumurta büyütülecekse ve ilaçsız tedavi yapılacaksa, hormonal ilaçlar kullanılmadığı için o zaman iki ay peş peşe dahi yapılabilir. Ancak ilaç kullanıp birçok yumurta büyütmek istiyorsak iki deneme arasında en az 3-4 ay olmalıdır. Eğer birçok embriyo oluşur ve onları saklayıp dondurursak ikinci ve üçüncü denemede hiç yumurta toplamadan sadece dondurulmuş embriyoları çözüp transfer yapabiliriz. Bu da başarı şansımızı yükseltir. Ancak yapılan bütün çalışmalarda ve takiplerde istatiksel olarak ilk üç denemede en büyük başarı şansı elde ediliyor. Tabii deneyimli ekiple ve doğru merkezlerde yapılması gerekiyor.’’ 

. Tüp bebek tedavisinde psikolojik destek önemli midir?

‘‘Çoğu zaman hastalar gergin ve kararsız bir şekilde gelebiliyorlar. Ancak tedavi aşamalarında çiftimize hem psikolog hem arkadaş hem aile oluyoruz. Güzel bir sonuç aldıktan sonra da hep birlikte seviniyoruz. Güveni sağlayabiliyorsak sonraki aşamalarda çok daha rahat ilerliyoruz ve çok daha güzel sonuçlar alabiliyoruz.’’